Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, thường ẩn chứa những phức tạp và không phải lúc nào cũng minh bạch. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã tiến hành việc loại bỏ một phần nội dung liên quan đến quá trình luận tội Tổng thống Donald Trump trong các năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm tổng quan về nhiệm kỳ tổng thống tại Hoa Kỳ. Sự việc này đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận về khả năng tồn tại của áp lực từ chính quyền Trump nhằm loại bỏ những thông tin có thể được coi là ‘gây chia rẽ’.
Thế nhưng, Viện Smithsonian đã nhanh chóng lên tiếng phủ nhận việc họ bị đặt dưới áp lực, và khẳng định rằng triển lãm sẽ được cập nhật để phản ánh một cách toàn diện tất cả các thủ tục luận tội diễn ra trong lịch sử Hoa Kỳ. Điều này cho thấy một nỗ lực nhằm bảo đảm tính chính xác và minh bạch trong ghi chép lịch sử.
Đây không phải là lần đầu tiên việc ghi nhận và trình bày lịch sử bị ảnh hưởng bởi quyền lực chính trị và áp lực từ các nhà lãnh đạo. Trên quy mô toàn cầu, rất nhiều lãnh đạo và các đảng cầm quyền đã tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ cho lợi ích của họ. Một ví dụ tiêu biểu là tại Trung Quốc, nơi việc đề cập đến sự kiện đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm.
Tương tự, tại Liên Xô dưới thời lãnh đạo Josef Stalin, những cá nhân bất đồng chính kiến không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và tài liệu lịch sử. Điều này thể hiện mức độ mà quyền lực có thể ảnh hưởng đến cách lịch sử được ghi chép và trình bày.
Ngay tại Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình của họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lại lịch sử và điều chỉnh hình ảnh của mình. Ví dụ điển hình như trường hợp của Jacqueline Kennedy, người đã khăng khăng đòi lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963.
Thế nhưng, Tổng thống Donald Trump đã đưa vấn đề này lên một mức độ mới, khi ông tạo ra một bầu không khí làm cho người ta cảm thấy bắt buộc phải lựa chọn giữa việc trung thành với tổng thống và sự thật. Đây là một tình huống đã kích phát những lo ngại sâu sắc về việc liệu lịch sử có được ghi nhận một cách chính xác, trung thực hay không.
Nhìn chung, những sự kiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và duy trì tính chính xác trong ghi chép lịch sử, cũng như sự cần thiết của việc phản đối mọi hình thức can thiệp hoặc áp lực nhằm thay đổi lịch sử. Chỉ thông qua việc duy trì được tính minh bạch và trung thực trong ghi chép lịch sử, chúng ta mới có thể hiểu rõ và rút ra bài học từ quá khứ.
