Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả do sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mạng xã hội. Tại buổi làm việc với Đoàn khảo sát Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Nguyễn Văn Dũng đã nêu lên những thách thức mà thành phố đang gặp phải. Ông cho biết, sau khi hợp nhất 3 địa phương, thị trường tiêu dùng của thành phố đã trở nên năng động và đa dạng hơn, kéo theo nhiều thách thức với tính chất ngày càng phức tạp.
Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Hoài Nam cũng cho rằng, thị trường tiêu dùng của thành phố vẫn tồn tại một bộ phận người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng các loại hàng ‘xách tay’, sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ do tâm lý chuộng hàng ngoại hoặc vì giá rẻ. Điều này vô tình tạo điều kiện cho các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ xâm nhập vào chuỗi cung ứng và len lỏi đến tay người tiêu dùng.
Trong thời đại số hóa, xu hướng mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến và lan rộng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực y tế. Tuy nhiên, các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử hiện chưa có quy chuẩn kiểm soát chặt chẽ, nhất là với nhóm sản phẩm chăm sóc sức khỏe bao gồm thuốc, thực phẩm chức năng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc, thực phẩm và kinh doanh trái phép trên nền tảng thương mại điện tử.
Để giải quyết vấn đề này, thành phố kiến nghị các chính quyền địa phương cần có sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành, nâng cao năng lực giám sát không gian mạng, phối hợp chặt chẽ với các nền tảng công nghệ để kiểm soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm một cách kịp thời. Đồng thời, thành phố cũng kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân.
Thời gian qua, thành phố đã triển khai nhiều đợt kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế và thực phẩm chức năng, với sự phối hợp của các sở, ngành. Các đoàn liên ngành tập trung kiểm tra điểm nóng, cơ sở nghi vấn, khu vực giáp ranh và xử lý nghiêm vi phạm. Theo báo cáo, từ tháng 1/2024 đến tháng 6/2025, các đơn vị, sở, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo 389 thành phố đã thanh tra, kiểm tra 27.711 vụ; phát hiện và bắt giữ 4.415 vụ vi phạm về hàng cấm, hàng lậu; 21.821 vụ vi phạm về gian lận thương mại và 1.475 vụ vi phạm về hàng giả; tổng số tiền thu nộp ngân sách là gần 2.000 tỷ đồng và khởi tố 36 vụ với 89 đối tượng.
Lãnh đạo TP.HCM hy vọng rằng, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý, thành phố sẽ có thể giải quyết hiệu quả vấn đề phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả, bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.
