Thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, đã gây ra một trong những tổn thất lớn nhất về người trong lịch sử hàng hải của Việt Nam, với 37 sinh mạng bị cướp đi và để lại hậu quả đau thương không thể khắc phục. Trong thời điểm tang tóc đang bao trùm, một hiện tượng đáng tiếc đã xuất hiện trên mạng xã hội: việc dựng chuyện và chế ảnh sai sự thật liên quan đến thảm kịch này. Không chỉ dừng lại ở mức phản cảm và vô đạo đức, hành vi này còn có thể dẫn đến việc phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Lật sang góc nhìn pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đã đưa ra quan điểm rằng việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh, dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác trên mạng xã hội là hành vi không chỉ trái với thuần phong mỹ tục và đi ngược lại những giá trị đạo đức cơ bản của xã hội, mà còn vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm.

Theo Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ, cá nhân, tổ chức cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân lên mạng xã hội có thể bị xử phạt hành chính. Đối với cá nhân vi phạm, mức phạt có thể áp dụng là từ 5 đến 10 triệu đồng, còn với tổ chức vi phạm, mức phạt có thể áp dụng là từ 10 đến 20 triệu đồng. Ngoài ra, chủ thể vi phạm còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do thực hiện hành vi vi phạm.

Đặc biệt, trong trường hợp hành vi bị xác định gây hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như làm hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, tạo tâm lý tiêu cực cho gia đình nạn nhân hay dẫn tới khó khăn, cản trở cho công tác cứu hộ, người vi phạm có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 2 đến 7 năm.

Trước tình trạng trên, cơ quan chức năng đang kêu gọi sự chung tay của cộng đồng mạng trong việc lên án và tẩy xóa những thông tin, hình ảnh sai lệch. Đồng thời, các cơ quan có thẩm quyền đang tích cực vào cuộc để xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, góp phần xây dựng một môi trường mạng lành mạnh và tôn trọng.

Một vụ việc đáng chú ý gần đây tại Thanh Hóa đã gây ra sự quan ngại sâu rộng trong dư luận về vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm và đạo đức kinh doanh trong ngành sản xuất cũng như chế biến thực phẩm hiện nay. Cụ thể, cơ quan chức năng đã phát hiện và tạm giữ 13 tấn chân gà, trong đó có 6,6 tấn chưa qua xử lý và 6,9 tấn đã được ngâm với hóa chất Interox ST50 (H2O2). Ngoài ra, nhiều can hóa chất, bao gồm cả những can đã qua sử dụng, cũng được tìm thấy tại hiện trường.

Điểm đáng nói ở đây không chỉ là việc không rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ của những sản phẩm này mà còn là việc sử dụng hóa chất công nghiệp để tẩy trắng và bảo quản thực phẩm. Các chuyên gia về công nghệ thực phẩm đã cảnh báo rằng việc sử dụng những hóa chất không được kiểm định và không có ngưỡng an toàn có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho gan, thận, hệ miễn dịch, cũng như dẫn đến rối loạn nội tiết và nguy cơ ung thư. Điều này đặt ra một vấn đề cấp thiết về việc giám sát và kiểm soát chất lượng thực phẩm.

Thực phẩm không chỉ đơn thuần là một loại hàng hóa mà còn là thứ trực tiếp đi vào cơ thể con người, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người tiêu dùng. Mặc dù kinh doanh thực phẩm là một ngành mang lại lợi nhuận cao, nhưng điều đó không nên dẫn đến việc các doanh nghiệp và cá nhân sẵn sàng hy sinh đạo đức kinh doanh và bỏ qua vấn đề an toàn thực phẩm vì lợi nhuận. Vụ việc liên quan đến 13 tấn chân gà ngâm hóa chất tại Thanh Hóa là một minh chứng rõ rệt cho tình trạng này.

Chủ cơ sở trong vụ việc này đã sử dụng hóa chất công nghiệp không rõ nguồn gốc để xử lý thực phẩm với mục đích tiêu thụ trên thị trường. May mắn thay, vụ việc đã được phát hiện trước khi những sản phẩm này được bày bán rộng rãi. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp giám sát và kiểm soát hiện tại đối với ngành sản xuất và chế biến thực phẩm.

Để ngăn chặn những vi phạm tương tự diễn ra trong tương lai, cần có sự phối hợp và vào cuộc tích cực của cả xã hội. Việc giáo dục về đạo đức kinh doanh, tăng cường thanh tra và kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất và chế biến thực phẩm, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, và tuyên truyền giáo dục người tiêu dùng về cách lựa chọn thực phẩm an toàn là những bước đi cần thiết. Mới đây, Nhà nước đã sửa đổi Bộ luật Hình sự 2015 để nâng mức hình phạt tù và hình phạt tiền đối với các tội danh liên quan đến an toàn thực phẩm, trong đó có Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (Điều 317). Những điều chỉnh này được đánh giá là quan trọng trong việc đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong bối cảnh mới.

Trong thời gian tới, để bảo vệ sức khỏe của cộng đồng và đưa ra hình phạt thích đáng cho những hành vi vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm, cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt hơn. Những nỗ lực này không chỉ nhằm mục đích xử lý các trường hợp vi phạm mà còn hướng đến xây dựng một môi trường kinh doanh thực phẩm lành mạnh và an toàn cho người tiêu dùng.