Cơ hội việc làm rộng mở cho sinh viên tốt nghiệp trường nghề

Trong bối cảnh nhu cầu lao động đang gia tăng, nhiều ngành học ở các trường nghề đang mở ra cơ hội việc làm rộng lớn cho sinh viên tốt nghiệp. Mặc dù số lượng học viên ít, nhưng các ngành như công nghệ kỹ thuật cơ khí, công nghệ hàn, điều khiển máy CNC, logistics, quản trị du lịch,… lại có cơ hội việc làm sau khi ra trường vô cùng rộng mở. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng chào đón sinh viên tốt nghiệp trường nghề với mức thu nhập khá.

tại Trường Cao đẳng nghề Hà Nam, sinh viên học các ngành như công nghệ kỹ thuật cơ khí, công nghệ hàn, công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật cơ khí, cơ điện tử, logistics, quản trị du lịch,… có thể tìm được việc làm với mức lương hấp dẫn. TS Vũ Hữu Ý, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Hà Nam, cho biết: ‘Chúng tôi hiện có quan hệ đối tác với hệ thống hơn 200 doanh nghiệp và đồng hành với nhà trường lo đầu ra cho sinh viên.’ Để thu hút sinh viên, trường cũng giảm 70% học phí cho sinh viên học cao đẳng các nghề hàn, cắt gọt kim loại, chế tạo thiết bị cơ khí.

Tương tự, tại Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ (Bắc Ninh), ngành Công nghệ kỹ thuật cơ khí (cơ khí chính xác) và Chế tạo khuôn mẫu luôn ‘khát’ nhân lực. Sinh viên học các ngành này có thể thiết kế cơ khí chính xác, thiết kế máy tự động hóa, lập trình CAM, vận hành – điều khiển máy CNC, quản lý chất lượng… Doanh nghiệp luôn săn đón để tuyển dụng các em có tay nghề đáp ứng yêu cầu công việc với mức lương từ 15-20 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay là khâu tuyển sinh. Dù cơ sở vật chất được Nhà nước đầu tư mạnh mẽ, đội ngũ giảng viên nhiệt tình, tâm huyết nhưng nếu không có/không đủ người vào học thì hiệu quả đào tạo không thể như mong muốn. Tư duy ‘sính đại học’ vẫn còn phổ biến, khiến nhiều phụ huynh và học sinh e ngại khi lựa chọn trường nghề.

Để giải quyết vấn đề này, các trường nghề cần đẩy mạnh công tác tuyển sinh và nâng cao chất lượng đào tạo. Nhà trường phải tổ chức đào tạo cho dù có ngành số lượng sinh viên vào học ít. Đồng thời, trường phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp để họ hỗ trợ về cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo theo chương trình đặt hàng đào tạo, sinh viên sẽ có luôn đầu ra sau khi tốt nghiệp.

Cơ hội việc làm và mức thu nhập không hề thấp khi tốt nghiệp trường nghề, nhưng cần thay đổi nhận thức của xã hội về giáo dục nghề nghiệp. ‘Phá được tảng băng vô hình trong nhận thức của người dân về tầm quan trọng của giáo dục nghề nghiệp’ là chìa khóa để phát triển giáo dục nghề nghiệp trong thời gian tới.

Công tác hướng nghiệp cho học sinh tại Ninh Bình đang có những chuyển biến tích cực trong bối cảnh chuyển dịch cơ cấu lao động và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường việc làm. Các nhà trường đã triển khai nhiều hoạt động hướng nghiệp thiết thực, phù hợp với lứa tuổi học sinh, với sự tham gia tích cực của tổ chức Đoàn, các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, doanh nghiệp…

Trường THPT A Nguyễn Huệ là một trong những đơn vị luôn quan tâm, chú trọng công tác hướng nghiệp cho học sinh. Nhà trường đã tổ chức giảng dạy nghiêm túc, chất lượng nội dung hướng nghiệp qua các giờ học hướng nghiệp, hay lồng ghép vào các môn học giúp học sinh định hình nhận thức về nghề nghiệp. Nhà trường cũng tổ chức, phối hợp tổ chức nhiều hoạt động hướng nghiệp thiết thực, phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Tại Trường THPT chuyên Biên Hòa, nhiều năm qua các hoạt động hướng nghiệp đã được nhà trường tổ chức thường xuyên với hình thức, nội dung phong phú, đa dạng. Nhà trường còn tổ chức hoạt động hướng nghiệp phong phú khác như: Tổ chức cho học sinh tham quan các trường đại học, phòng thí nghiệm, thử một ngày làm sinh viên, mời các cựu học sinh của trường về chia sẻ kinh nghiệm học tập, công tác.

Tổ chức Đoàn và các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực hỗ trợ thanh niên trong việc tìm kiếm, lựa chọn và phát triển nghề nghiệp, khởi nghiệp, lập nghiệp. Các trường THPT cũng thành lập nhiều câu lạc bộ (CLB) sở thích, giúp các em có sự trải nghiệm, nhận biết khả năng, niềm yêu thích của bản thân về nghề nghiệp.

Các hoạt động hướng nghiệp tại các trường học ở Ninh Bình đã mang lại những kết quả tích cực. Học sinh đã có cơ hội trải nghiệm, tìm hiểu về các nghề nghiệp khác nhau, từ đó định hình được hướng đi tương lai của mình. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, các trường học cần tăng cường phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để mang lại cho học sinh những trải nghiệm thực tế hơn. Trang thông tin điện tử tỉnh Ninh Bình đã có những thông tin cụ thể về các hoạt động hướng nghiệp tại các trường học trong tỉnh.

Tuy nhiên, công tác hướng nghiệp cho học sinh hiện nay còn không ít khó khăn, hạn chế. Để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, cần nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn hướng nghiệp, tăng cường phối hợp giữa nhà trường – gia đình – doanh nghiệp – xã hội. Tổ chức nhiều hơn các hoạt động tham quan, trải nghiệm thực tiễn cho học sinh tại các doanh nghiệp, nhà máy…

Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, thay đổi nhận thức xã hội, để phụ huynh hiểu về tầm quan trọng của giáo dục hướng nghiệp, đồng hành cùng con, tôn trọng lựa chọn cá nhân của con. Đẩy mạnh hơn nữa công tác đào tạo kỹ năng mềm, giáo dục khởi nghiệp cho học sinh, để các em không chỉ chọn đúng nghề, mà còn làm chủ được công việc của mình trong thế giới đầy biến động. Một số khóa học kỹ năng mềm đã chứng minh được hiệu quả của mình trong việc hỗ trợ học sinh phát triển kỹ năng cần thiết cho tương lai.

Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ được Hà Nội phát động với mục tiêu quan trọng là phổ cập kỹ năng số cho người dân, giúp họ tiếp cận và tận dụng công nghệ trong cuộc sống hàng ngày. Qua đó, nâng cao năng suất lao động, tạo cơ hội việc làm mới và hình thành cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số.

Theo số liệu thống kê, phong trào này đã triển khai 526 đội hình tuyên truyền, giáo dục và tập huấn kỹ năng số. Kết quả là 9.542 người dân đã tham gia và được phổ cập kỹ năng số. Đây là con số đáng khích lệ, thể hiện sự nỗ lực của các cấp, ngành và tổ chức trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận với công nghệ.

Mục đích của phong trào không chỉ dừng lại ở việc phổ cập kỹ năng số, mà còn hướng đến xây dựng Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, công dân số. Qua đó, khẳng định vai trò tiên phong, xung kích, sáng tạo của thanh niên và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Để triển khai phong trào, Ban Thường vụ Thành đoàn Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ với Sở Khoa học và Công nghệ. Lễ phát động phong trào ‘Bình dân học vụ số’ đã được tổ chức với sự tham gia của nhiều đoàn viên, thanh niên và nhân dân. Trong đó, chương trình đã tổ chức hướng dẫn kỹ năng ứng dụng công nghệ AI và hỗ trợ cài đặt ứng dụng IHanoi cho trên 300 lượt đoàn viên, thanh niên và nhân dân.

Bên cạnh đó, Ban Thường vụ Thành đoàn đã tổ chức 3 buổi tập huấn về phong trào ‘Bình dân học vụ số’ cho trên 750 lượt cán bộ, đoàn viên, tình nguyện viên. Điều này giúp nâng cao năng lực và kỹ năng cho đội ngũ tình nguyện viên, từ đó hỗ trợ hiệu quả cho người dân trong việc tiếp cận với công nghệ.

Đoàn Thanh niên thành phố cũng đã thành lập 30 Tổ tình nguyện viên tại cơ sở. Các tổ tình nguyện viên này đã phối hợp với Trung tâm phục vụ hành chính công thành phố triển khai Chiến dịch cao điểm hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng IHaNoi. Chiến dịch đã huy động trên 1.300 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia hỗ trợ tại 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố.

Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ thể hiện sự nỗ lực của thanh niên Thủ đô trong việc thích ứng với chuyển đổi số. Các hoạt động dạy và học trực tuyến, mở các nhóm học tập trên mạng xã hội, tổ chức các khóa học trực tuyến miễn phí về kỹ năng số, kỹ năng mềm, lập trình… đã được triển khai. Điều này giúp người lao động, học sinh, sinh viên và cả những người cao tuổi tiếp cận công nghệ và nâng cao kỹ năng của mình.

Với những kết quả tích cực đã đạt được, phong trào ‘Bình dân học vụ số’ của Hà Nội đang ngày càng trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người dân. Qua đó, khẳng định vai trò quan trọng của thanh niên và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận với công nghệ và thích ứng với chuyển đổi số.

Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, nhiều tài xế xe ôm công nghệ tại Việt Nam đang chuyển đổi tư duy từ phụ thuộc vào một ứng dụng để mưu sinh. Một trong số họ là anh Lê Văn Thông, 34 tuổi, một tài xế công nghệ tại TP.HCM. Anh Thông chia sẻ rằng sau gần một năm làm việc với thu nhập không ổn định, anh đã quyết định thay đổi cách sống. Thay vì chỉ tập trung vào công việc tài xế xe ôm công nghệ, anh Thông giờ đây chỉ chạy xe vào buổi sáng và dành thời gian còn lại để bán trái cây online. “Tôi không bỏ công việc tài xế xe ôm công nghệ, nhưng tôi không muốn nó kiểm soát cuộc đời mình nữa,” anh Thông nói.

Tương tự, nhiều tài xế công nghệ trẻ đang tìm kiếm các nguồn thu nhập đa dạng. Anh Tạ Công Lâm Quốc Phong, 32 tuổi, đã quyết định học lập trình trong thời gian chờ đợi đơn hàng. “Mục tiêu của tôi là trong 6 tháng tới sẽ có chứng chỉ nghề và tìm một công việc ổn định hơn,” anh Phong chia sẻ. Việc học lập trình không chỉ giúp anh Phong có thêm kỹ năng mà còn mở ra cơ hội mới trong tương lai.

Không chỉ học nghề, một số tài xế công nghệ còn tạo ra các nhóm hỗ trợ lẫn nhau. Đỗ Thế Anh, 27 tuổi, cho biết anh đã tạo một nhóm Zalo với hơn 150 thành viên để chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc. Những nhóm như thế này không chỉ giúp các tài xế công nghệ giải quyết những vấn đề chung mà còn tạo ra một mạng lưới hỗ trợ quan trọng.

Theo thạc sĩ xã hội học Đỗ Minh Sơn, trạng thái “treo” ở những người làm nghề tự do, như shipper và tài xế công nghệ, có thể dẫn đến chán nản và mất phương hướng. Ông Sơn nhìn nhận rằng việc các tài xế công nghệ tự thay đổi bằng cách học nghề, tìm công việc khác làm song song là một biểu hiện đáng khích lệ. Điều này cho thấy rằng họ đã nhận ra sự cần thiết phải thay đổi và chủ động tạo ra sự khác biệt cho bản thân.

Ông Sơn khuyên rằng thay vì nuối tiếc thu nhập đỉnh điểm từng đạt được, những người trẻ làm nghề này cần chấp nhận điều chỉnh kỳ vọng và học thêm kỹ năng. “Khi nghề chính không còn nuôi nổi, hãy học cách đa nguồn thu bằng nhiều công việc khác. Hãy bắt đầu từ một hành động nhỏ, như học một kỹ năng mới, tìm một nhóm bạn đồng hành, thay đổi nhịp sống… để thoát khỏi sự trì trệ và chủ động cho tương lai sau này,” ông Sơn nói. Điều quan trọng là các tài xế công nghệ cần có một kế hoạch cụ thể và thực hiện nó một cách kiên nhẫn để đạt được mục tiêu của mình.

Trong bối cảnh chuyển dịch xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, năng lực ‘tư duy và hành động có trách nhiệm với môi trường’ đã được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) xếp vào tốp 10 kỹ năng việc làm quan trọng nhất từ 2025–2030. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực môi trường và bảo tồn thiên nhiên vẫn đang đối mặt với thực trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng.

Việt Nam là một trong 16 quốc gia sở hữu đa dạng sinh học cao nhất thế giới, nhưng đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái ngày càng gia tăng. Theo Quỹ Bảo tồn thiên nhiên hoang dã (WWF) Việt Nam, trong 17 Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc mà Việt Nam đang nỗ lực đạt được, thì 3 mục tiêu về sinh thái (bao gồm SDG13 – Hành động vì khí hậu; SDG14 – Tài nguyên và môi trường biển; SDG15 – Tài nguyên và môi trường đất liền) vẫn còn đang tiến triển chậm hơn so với lĩnh vực giáo dục chất lượng, xóa nghèo, bình đẳng giới.

Trước thực trạng này, công tác bảo tồn không chỉ là trách nhiệm của ngành môi trường nói riêng, mà còn cần được lồng ghép vào giáo dục, truyền thông, chính sách, hoạt động doanh nghiệp… Tuy nhiên, khi nhu cầu tăng cao thì nguồn nhân lực lại đang bị bỏ ngỏ. Thực trạng sinh viên bảo tồn mới ra trường thiếu kinh nghiệm thực tế và kỹ năng mềm cần thiết là một vấn đề phổ biến.

Nhiều sinh viên gặp khó khăn trong tìm việc làm do thiếu kinh nghiệm thực tế, kỹ năng mềm chưa hoàn thiện, thiếu định hướng nghề nghiệp rõ ràng và sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường lao động. Bên cạnh đó, nhiều nhà tuyển dụng thường yêu cầu ứng viên có kinh nghiệm, tạo rào cản lớn cho sinh viên mới ra trường. Từ đó dẫn đến một vòng luẩn quẩn: không có kinh nghiệm thì khó tìm việc, không có việc thì không có kinh nghiệm.

Nhận diện rõ khoảng trống này, từ năm 2022, Trung tâm Hành động vì động vật hoang dã Việt Nam (WildAct) đã khởi xướng Hội nghị sinh viên về bảo tồn thiên nhiên (SCNC). Sau 3 năm liên tiếp tổ chức (2022–2024), hội nghị đã ghi nhận hàng trăm đơn đăng ký tham dự SCNC đến từ sinh viên, nhà bảo tồn trẻ trên khắp cả nước; hơn 100 đề tài nghiên cứu, sáng kiến được nộp cho SCNC; 30% người tham dự đã tìm được việc làm hoặc có bước tiến trong nghề nghiệp sau hội nghị; 22% người tham dự trở thành học viên cao học, nghiên cứu sinh lĩnh vực liên quan đến bảo tồn sau khi được truyền cảm hứng tại SCNC; 58% người tham dự SCNC là nữ giới, tạo cơ hội và thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong các ngành STEM.

Chia sẻ về những rào cản trong phát triển nguồn nhân lực cho ngành bảo tồn, Tiến sĩ Trang Nguyễn – Giám đốc WildAct nhận định: “Nghề bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam đến nay vẫn chưa được hiểu đúng. Đa số mọi người, kể cả giới trẻ, chưa được cập nhật và chưa hiểu rõ công việc bảo tồn thiên nhiên là gì. Các bạn thường nghĩ bảo tồn là công việc dành riêng cho cán bộ bảo vệ rừng, kiểm lâm. Thực tế, nghề bảo tồn rất đa dạng, từ nghiên cứu, khảo sát điều tra, cho đến các hoạt động nâng cao nhận thức, giáo dục, truyền thông ngay cả ở thành thị, không chỉ giới hạn ở công việc thực địa sâu trong rừng núi hay xa xôi ngoài biển đảo.

Do chưa có cái nhìn toàn diện về ngành bảo tồn, việc thu hút nhân lực chất lượng cao cũng bị ảnh hưởng. Nhiều bạn trẻ không nhìn thấy được con đường sự nghiệp rõ ràng trong lĩnh vực này, và điều đó vô hình trung làm giảm sức hấp dẫn của một ngành đang giữ vai trò then chốt trong phát triển bền vững”.

Không chỉ là bệ phóng cho những bạn trẻ theo đuổi sự nghiệp bảo tồn, SCNC các năm còn đóng vai trò lan tỏa tư duy “Environmental stewardship” đến nhiều lĩnh vực khác như luật, truyền thông hay giáo dục.

Chia sẻ về những cơ hội sau SCNC năm 2024, nữ sinh viên Hải Trang cho biết: “Là sinh viên ngành Luật, SCNC đã giúp em trau dồi nhiều kỹ năng, đặc biệt là phân tích và nghiên cứu. Những kiến thức, kỹ năng tại SCNC đã giúp em ứng dụng rất nhiều vào công việc thực tế: nghiên cứu chính sách và pháp luật về môi trường”.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, tính đến 2023 Việt Nam có 39 “việc làm xanh” (việc làm bền vững trong mọi lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, hành chính… góp phần bảo tồn, phục hồi và nâng cao chất lượng môi trường), cùng với 88 ngành nghề khác có xu hướng chuyển dịch xanh hóa. Các việc làm xanh được dự báo sẽ tăng vọt lên 41% trong tương lai gần, phản ánh xu hướng phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xanh tại Việt Nam.

Cũng theo Tiến sĩ Trang Nguyễn, hiện SCNC 2025 mùa thứ 4 của Hội nghị sinh viên về bảo tồn thiên nhiên đã chính thức mở đơn đăng ký chào đón sự tham gia của sinh viên, nhà bảo tồn trẻ, chuyên gia đầu ngành, cùng các tổ chức và doanh nghiệp quan tâm đến phát triển bền vững và môi trường.

Hội nghị dự kiến diễn ra vào tháng 10/2025 tại TP Hồ Chí Minh, dự kiến sẽ bao gồm các phiên thuyết trình, trình bày poster, tọa đàm chuyên đề, workshop kỹ năng và hoạt động thực địa tại. Những đề tài xuất sắc nhất sẽ được trao giải nhằm ghi nhận nỗ lực nghiên cứu của các bạn trẻ.

Thông tin đăng ký được cập nhật trên trang Facebook chính thức của WildAct: www.facebook.com/WildActvn.

Thời gian gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo… liên tục xuất hiện các tin tuyển dụng hấp dẫn, tạo sức hút lớn với người cần việc. Tuy nhiên, đằng sau những lời rao ‘ngọt ngào’ ấy là những cái bẫy tinh vi mà các cá nhân nhẹ dạ cần đặc biệt lưu ý.

Nhiều ứng viên trẻ, trong đó có sinh viên, đã trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo tuyển dụng. Nguyễn Thị Kim Hà, 20 tuổi, sinh viên năm 2 tại một trường đại học ở TP HCM, chia sẻ rằng cô đã bị lừa khi ứng tuyển vào một công ty với mức lương hấp dẫn. Sau khi chuyển 600.000 đồng tiền ‘đặt cọc giữ vị trí’, cô bị chặn liên lạc và mất trắng số tiền.

Tương tự, Nguyễn Văn Khôi, sinh viên một trường cao đẳng nghề ở TP HCM, cũng bị lừa khi ứng tuyển vào một chuỗi cà phê. Anh được yêu cầu chuyển khoản 1,2 triệu đồng để mua đồng phục và đóng phí đào tạo. Tuy nhiên, khi đến địa chỉ theo lời hẹn, anh phát hiện đó chỉ là một quán cà phê nhỏ và không có doanh nghiệp nào hoạt động.

Thực tế cho thấy, các đối tượng lừa đảo thường đánh vào tâm lý cần việc nhanh, thu nhập cao và không yêu cầu kinh nghiệm của người trẻ. Các chuyên gia cảnh báo rằng người lao động cần cẩn trọng và hiểu rằng việc làm là một mối quan hệ hai chiều, yêu cầu sự phù hợp giữa người lao động và doanh nghiệp.

Chuyên gia dự báo nguồn nhân lực Trần Anh Tuấn khuyến cáo người lao động cần xác minh kỹ thông tin nhà tuyển dụng, không chuyển khoản đặt cọc khi chưa xác minh rõ ràng tính pháp lý của doanh nghiệp. Ông cũng nhấn mạnh rằng những tin tuyển dụng với từ ngữ sáo rỗng, mức lương quá cao hoặc yêu cầu đặt cọc đều mang dấu hiệu đáng ngờ.

Để tránh ‘sập bẫy’, người tìm việc cần nâng cao cảnh giác, trang bị kiến thức về pháp luật lao động và kỹ năng kiểm chứng thông tin. Các cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân cần cẩn trọng khi tiếp cận các thông tin tuyển dụng trên mạng và không chia sẻ thông tin cá nhân. Tìm hiểu thêm về cách phòng tránh lừa đảo tuyển dụng tại các nguồn thông tin chính thức.

Công an TP HCM cũng đưa ra cảnh báo về tình trạng lừa đảo tuyển dụng và khuyến cáo người dân không chia sẻ thông tin cá nhân, không truy cập đường dẫn lạ và không chuyển tiền theo yêu cầu từ người lạ. Khi nghi ngờ bị lừa đảo, người dân cần lưu giữ bằng chứng và trình báo cơ quan công an ngay.

Để tiếp cận kênh tìm việc chính thống, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM Nguyễn Văn Hạnh Thục đưa ra lời khuyên rằng người lao động nên ưu tiên tiếp cận qua các kênh chính thức như sàn giao dịch việc làm, trung tâm giới thiệu việc làm công lập hoặc các nền tảng uy tín có xác minh rõ ràng nhà tuyển dụng.