Thành phố Bảo Định, nằm ở cửa ngõ thủ đô Bắc Kinh – Trung Quốc, vừa ghi nhận một lượng mưa kỷ lục trong vòng 24 giờ, tương đương gần một năm, khiến hơn 19.000 người phải sơ tán khỏi nhà cửa. Thông tin từ đài truyền hình nhà nước CCTV cho biết, trong vòng 24 giờ tính đến sáng sớm ngày 25-7 (giờ địa phương), huyện Dịch – một khu vực ở phía Tây TP Bảo Định – đã hứng chịu lượng mưa lên tới 448,7 mm. So với đó, lượng mưa trung bình hàng năm tại Bảo Định là trên 500 mm.

Cục Khí tượng Trung Quốc (CMA) đã báo cáo rằng tổng cộng 19.453 người từ 6.171 hộ gia đình đã phải sơ tán do lũ quét, giao thông bị cô lập và mất điện tại một số ngôi làng. Tình hình tại Bảo Định được so sánh với lượng mưa bất thường do một cơn bão năm 2023 gây ra, khiến thủ đô Bắc Kinh chứng kiến mưa lớn kỷ lục trong 140 năm qua.

Để ứng phó với lũ lụt ở Hà Bắc và một số nơi khác thuộc tỉnh Thiểm Tây, chính phủ Trung Quốc đã phân bổ 23.000 mặt hàng cứu trợ thiên tai. Dữ liệu từ bản tin khí hậu năm 2024 của CMA cũng cho thấy lượng mưa trung bình năm 2024 của tỉnh Hà Bắc là 640,3 mm, cao hơn 26,6% so với mức trung bình trong nhiều thập niên.

Bảo Định vẫn duy trì cảnh báo đỏ về mưa lớn vào sáng 25-7, trong khi Hà Bắc nâng cao khả năng sẵn sàng ứng phó khẩn cấp. Cách Bảo Định khoảng 160 km, Bắc Kinh cũng không tránh khỏi ảnh hưởng. Đài truyền hình CCTV đưa tin mưa có khả năng tiếp tục tăng, lên tới hơn 50 mm trong khoảng thời gian 6 giờ từ chiều 25-7 đến sáng 26-7 ở một số quận.

Ngoại ra, mưa lớn đã làm gián đoạn dịch vụ đường sắt tại Nội Mông, khiến chính quyền tạm dừng một số chuyến tàu chở khách đi qua các khu vực có nguy cơ cao từ ngày 25-7 đến 29-7. Trong những năm gần đây, miền Bắc vốn có khí hậu khô cằn của Trung Quốc đã chứng kiến lượng mưa kỷ lục, đẩy các thành phố đông đúc dân cư – trong đó có cả thủ đô Bắc Kinh – đối diện nguy cơ ngập lụt.

Một số nhà khoa học cho rằng diễn biến thời tiết này có liên quan tới hiện tượng nóng lên toàn cầu. Do đó, các chuyên gia khí tượng khuyến cáo người dân cần đề phòng những diễn biến phức tạp của thời tiết trong thời gian tới.

Một cây gòn với chiều cao khoảng 20m và đường kính gần 1m, ước tính đã sống hơn 30 năm, nằm tại khu cư xá Thanh Đa, phường Bình Quới, TP HCM, đã bất ngờ trồi lên khỏi mặt đất, lộ rõ phần rễ. Hiện tượng này đã khiến nhiều hộ dân trong khu vực cảm thấy lo lắng về sự an toàn của mình.

Được biết, cây gòn này nằm ở giữa bãi giữ xe máy ở lô 10, cư xá Thanh Xá. Đến thời điểm hiện tại, các vết nứt trên nền đất xung quanh gốc cây ngày càng rõ ràng. Người dân cho biết, sự việc này bắt đầu từ 5 ngày trước, kể từ sau trận mưa giông kèm lốc xoáy mạnh. Trước đó, cây không có dấu hiệu sâu bệnh hay mục ruỗng.

Trước tình hình trên, người dân đã chủ động giăng dây, đặt biển cảnh báo để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh. Theo ghi nhận, các cơ quan chức năng của phường Bình Quới đang tích cực liên hệ với đơn vị có chuyên môn để có biện pháp xử lý phù hợp với cây xanh trên, nhằm đảm bảo sự an toàn cho người dân khu vực Thanh Đa.

Hiện tại, các cư dân đang chờ đợi hướng giải quyết cụ thể từ chính quyền địa phương để xử lý tình trạng cây gòn bị trồi lên mặt đất. Thông tin từ các nguồn liên quan cũng cho biết, việc xử lý cây gòn này sẽ được tiến hành trong thời gian sớm nhất.

Biến đổi khí hậu đang có tác động nghiêm trọng đến giá thực phẩm cơ bản trên toàn cầu, đồng thời gây ra những rủi ro rộng lớn hơn đối với xã hội. Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng thời tiết cực đoan đã làm tăng giá của nhiều loại hàng hóa thiết yếu, từ rau củ ở California đến cà phê ở Brazil.

Các điều kiện thời tiết cực đoan, vượt qua mọi tiền lệ lịch sử trước năm 2020, đã làm tăng giá thực phẩm trong ngắn hạn. Nghiên cứu đã phân tích 16 ví dụ tại 18 quốc gia nơi giá cả tăng đột biến trong ngắn hạn do nắng nóng cực đoan, hạn hán hoặc mưa lớn trong giai đoạn 2022-2024.

Một số ví dụ điển hình bao gồm California và Arizona, nơi giá rau củ tăng 80% vào tháng 11/2022 so với cùng kỳ năm trước do hai bang này trải qua nắng nóng khắc nghiệt và thiếu nước vào mùa hè. Tại Hàn Quốc, giá bắp cải tăng 70% vào tháng 9 năm ngoái sau đợt nắng nóng vào tháng 8.

Giá dầu ô-liu tại châu Âu đã tăng 50% vào tháng 1/2024 sau đợt hạn hán kéo dài ở Ý và Tây Ban Nha trong các năm 2022 và 2023. Tại Mexico, giá trái cây và rau củ tăng 20% trong cùng tháng do một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất thập kỷ.

Nhật Bản cũng chứng kiến giá gạo tăng vọt 48% vào tháng 9/2024 sau một đợt nắng nóng kỷ lục. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng giá ca cao toàn cầu tăng tới 280% vào tháng 4 năm đó do nắng nóng tại Ghana và Bờ Biển Ngà.

Thực phẩm lành mạnh thường đắt hơn các lựa chọn kém lành mạnh, vì vậy khi giá tăng, các hộ gia đình thu nhập thấp có xu hướng cắt giảm các loại thực phẩm bổ dưỡng như trái cây và rau củ. Điều này dẫn đến rủi ro dây chuyền về xã hội, như suy dinh dưỡng, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch.

Ngoài ra, việc giá thực phẩm tăng do thời tiết cực đoan cũng làm trầm trọng thêm lạm phát nói chung, có thể dẫn đến bất ổn chính trị và xã hội. Do đó, cần có những giải pháp hiệu quả để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đối với giá thực phẩm và đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của tổ chức nghiên cứu để tìm hiểu thêm về các phát hiện và khuyến nghị của họ.

Biến đổi khí hậu đang đe dọa hệ thống thực phẩm toàn cầu như thế nào

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, các hiện tượng thời tiết cực đoan đang trở thành mối đe dọa lớn đối với hệ thống thực phẩm toàn cầu. Một nghiên cứu mới từ tổ chức nghiên cứu Barcelona Supercomputing Center cho thấy những biến đổi thời tiết này không chỉ ảnh hưởng đến sản lượng nông nghiệp mà còn dẫn đến sự gia tăng đột biến giá thực phẩm, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho nền kinh tế và đời sống người dân ở nhiều quốc gia.

Theo nghiên cứu trên, trong những năm gần đây, nhiều loại thực phẩm đã trải qua những đợt tăng giá chóng mặt chỉ trong thời gian ngắn, do ảnh hưởng của thời tiết cực đoan. Ví dụ, giá dầu olive ở châu Âu đã tăng 50% trong năm qua do hạn hán kéo dài ở miền Nam Tây Ban Nha. Tại Ấn Độ, giá hành củ đã tăng 89% trong tháng 5/2024 do đợt nắng nóng khắc nghiệt. Tại Nhật Bản, giá gạo đã tăng 48% vào tháng 9/2024 sau đợt nắng nóng vào tháng 8. Ở hai bang California và Arizona của Mỹ, giá rau củ đã tăng 80% vào tháng 11/2022 do hạn hán.

Những biến động này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn làm gia tăng áp lực lạm phát tại các nền kinh tế, đặc biệt là ở những nước có mức độ phụ thuộc lớn vào nhập khẩu thực phẩm. Theo chuyên gia Maximilian Kotz của Barcelona Supercomputing Center, trưởng nhóm tác giả của nghiên cứu trên, nhiều hiện tượng thời tiết bất lợi dẫn tới những đợt tăng giá thực phẩm này là “hoàn toàn chưa từng có tiền lệ từ góc độ lịch sử”.

“Nhiệt độ đã vượt xa khỏi phạm vi mà chúng ta có thể kỳ vọng trong hình thái khí hậu ổn định không có các hành vi gây ô nhiễm của con người”, ông Kotz nhấn mạnh. “Chúng ta biết rằng các hiện tượng thời tiết cực đoan đang trở nên dữ dội và thường xuyên hơn so với 30-40 năm trước. Chúng tôi dự báo xu hướng này sẽ tiếp tục chừng nào lượng khí thải nhà kính còn tiếp tục tăng”, ông Kotz cho biết.

Nếu hệ thống thực phẩm toàn cầu “tiếp tục phản ứng theo cách mà chúng ta đã thấy gần đây, thì điều tương tự sẽ còn xảy ra với giá thực phẩm, thậm chí có thể theo những cách cực đoan hơn và khó lường hơn”, ông Kotz nhận định với tờ báo Financial Times.

Nghiên cứu kết luận rằng sự leo thang của giá thực phẩm có thể lan tỏa từ các khu vực riêng lẻ ra phạm vi toàn cầu thông qua thương mại. Ví dụ, giá chocolate đã tăng vọt ở Anh sau khi giá cacao tăng gấp ba lần do hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt ở Ghana và Bờ Biển Ngà.

Hoạt động đầu cơ thị trường và “chính sách sai lầm” thường cũng làm trầm trọng thêm tác động của việc tăng giá thực phẩm liên quan đến biến đổi khí hậu – theo chuyên gia Raj Patel thuộc Đại học Texas trong một cuộc trao đổi với Financial Times. Chẳng hạn, khi thời tiết nóng bức ở Nga gây ra các vụ cháy rừng khiến giá lúa mì tăng vọt vào năm 2010, Moscow đã áp đặt lệnh cấm vận xuất khẩu lúa mì, “đẩy giá lúa mì toàn cầu lên cao ngất ngưởng” – ông Patel lưu ý.

Thực tế này góp phần gây ra các cuộc bạo loạn bánh mì ở những nơi xa xôi như Mozambique.

Đồng tác giả báo cáo trên, bà Anne Taylor, Giám đốc điều hành của tổ chức Food Foundation trụ sở tại Anh, cho rằng các quốc gia như Anh, vốn phụ thuộc nhiều vào hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt dễ bị tổn thương trước các cú sốc khí hậu ở nước ngoài.

Nghiên cứu cũng đặt ra một số câu hỏi cho các ngân hàng trung ương, khi giá thực phẩm tăng cao đe dọa nỗ lực kiểm soát lạm phát chung, nhất là ở các nền kinh tế mới nổi – nơi thực phẩm chiếm tỷ trọng lớn hơn trong rổ hàng hóa tiêu dùng.

“Nhiệt độ cao bất thường ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ lạm phát nói chung và động lực chính là sự tăng giá thực phẩm”, ông Kotz nói.

Tuần trước, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cho biết tốc độ lạm phát ở nước này trong tháng 6 là 3,6%, cao nhất 18 tháng, một phần do giá lương thực tăng.