Thị trường tín chỉ carbon đang nổi lên như một thành tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Tại Việt Nam, Nghị định 119/2025 đã được ban hành nhằm thiết lập khung pháp lý cho việc phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước. Từ năm 2029, Việt Nam sẽ triển khai cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải và hoàn thiện hệ thống pháp luật để từng bước tham gia vào thị trường carbon toàn cầu.

Trong giai đoạn đến hết năm 2028, thị trường carbon trong nước sẽ được triển khai dựa trên Nghị định 119, tập trung vào việc xây dựng sàn giao dịch, hệ thống đăng ký quốc gia và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Nghị định này cũng quy định việc phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho các cơ sở phát thải, được chia thành ba giai đoạn thực hiện.

Giai đoạn 2025-2026, các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng nằm trong danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính sẽ phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan để rà soát, đánh giá và tổng hợp báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hàng năm.

Bên cạnh đó, Nghị định 119 cũng quy định về đối tượng phải đăng ký sử dụng các chất được kiểm soát, bao gồm các tổ chức sở hữu thiết bị có chứa các chất được kiểm soát như máy điều hòa không khí, thiết bị lạnh công nghiệp. Việc đăng ký sử dụng các chất được kiểm soát sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để xem xét phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu cho các tổ chức theo quy định. Hạn ngạch sản xuất, nhập khẩu các chất này sẽ không được vượt quá tổng lượng tiêu thụ quốc gia.

Bộ Tài chính sẽ là cơ quan chủ trì xây dựng, thành lập sàn giao dịch carbon và xây dựng chính sách tài chính cho hoạt động của thị trường này. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan tổ chức vận hành sàn giao dịch carbon và tăng cường năng lực cho các đối tượng tham gia thị trường carbon.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính thực hiện các hoạt động thúc đẩy việc phát triển thị trường carbon và nâng cao nhận thức của cộng đồng về thị trường này.

Tóm lại, Nghị định 119/2025 đã đặt ra những quy định quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước và giảm thiểu biến đổi khí hậu. Việc triển khai thị trường carbon sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và tham gia vào thị trường carbon toàn cầu. Để biết thêm thông tin về thị trường carbon và các quy định liên quan, vui lòng truy cập Thị trường carbon và các nguồn thông tin khác.

Ngày 18/7, tại Hà Nội, Viện Tư vấn phát triển (CODE) đã phối hợp với các đơn vị tổ chức ‘Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới’. Diễn đàn này nhắm tới việc cập nhật những xu hướng mới nhất liên quan đến mục tiêu Net Zero trên thế giới cũng như hành trình mà Việt Nam đang thực hiện để đạt được mục tiêu này thông qua việc chuyển đổi chính sách, thể chế, cũng như các hành động và sáng kiến cụ thể.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất. Tại Hội nghị lần thứ 26 của các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã cam kết sẽ đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Để thực hiện cam kết này, Việt Nam sẽ triển khai nhiều giải pháp lớn nhằm cắt giảm lượng khí thải trong các lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp, giao thông và năng lượng. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng sẽ tập trung vào việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và áp dụng các biện pháp để tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng.

TS Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển, cho rằng việc cam kết đạt được Net Zero là hết sức cần thiết. Mục tiêu này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang một mô hình phát triển xanh. Hơn nữa, việc cam kết này cũng giúp Việt Nam tăng cường hợp tác quốc tế và thu hút các nguồn lực đầu tư cần thiết cho việc đạt được các mục tiêu phát triển.

‘Hành trình đến Net Zero của Việt Nam không còn dài. 25 năm tới đây sẽ là một chặng đường đầy thách thức khi chúng ta phải thực hiện nhiều mục tiêu kép, vừa nỗ lực giảm phát thải vừa nỗ lực đạt mục tiêu tăng trưởng cao để vươn tới là quốc gia phát triển, có thu nhập cao. Quá trình này rất cần sự tham gia và hỗ trợ mạnh mẽ của cả cộng đồng’, Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh.

Diễn đàn sẽ tập trung vào việc cập nhật những xu hướng mới nhất liên quan đến mục tiêu Net Zero trên thế giới cũng như hành trình mà Việt Nam đang thực hiện. Thông qua diễn đàn, các chuyên gia sẽ thảo luận về các chuyển động chính sách, thể chế, hành động và các sáng kiến, thực tiễn trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường và công nghệ. Một trong những vấn đề trọng tâm được thảo luận tại diễn đàn là thị trường carbon, bao gồm việc xây dựng Nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm phát thải cho các ngành đang cần thực hiện nghĩa vụ phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng Nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm phát chỉ cho các ngành đang cần thực hiện nghĩa vụ phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Trong khi đó, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và phê duyệt Nghị định về Sàn giao dịch carbon. Sàn giao dịch này sẽ tập trung vào việc quản lý và giao dịch các tín chỉ carbon trong nước theo tiêu chuẩn trong nước, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Phân tích về khuôn khổ pháp lý để phát triển bền vững tại Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Thị trường carbon tại Việt Nam đang trong giai đoạn hình thành nền móng, với hành lang pháp lý bước đầu khá rõ ràng. Các chủ thể liên quan đã bắt đầu tiếp cận và tham gia vào thị trường này.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khoảng trống pháp lý cần được lấp đầy thông qua hệ thống hướng dẫn kỹ thuật chi tiết. Năng lực quản lý, giám sát và triển khai ở cấp địa phương và doanh nghiệp cần được tăng cường thông qua các chương trình đào tạo bài bản và cơ chế hỗ trợ chuyên môn. Mô hình sàn giao dịch carbon cần được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế, bảo đảm tính công khai, minh bạch và hiệu quả giao dịch.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh trên toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia đang hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải ròng xuống ‘0’. Việt Nam, với cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, đang tích cực hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hạ tầng dữ liệu và quản trị để xây dựng thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới, được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 18/7, các chuyên gia đã chia sẻ quan điểm về việc phát triển thị trường carbon như một giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng. Bằng cách định giá phát thải và khuyến khích công nghệ sạch, thị trường này tạo ra động lực tài chính, thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải và giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực quốc tế.

Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon với mục tiêu kết nối thị trường trong nước với các cơ chế quốc tế. Các nền tảng pháp lý quan trọng đang được củng cố, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cũng như dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon do Bộ Tài chính xây dựng.

Bên cạnh đó, các sáng kiến từ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển tín chỉ carbon ở các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo và xử lý chất thải. Tuy nhiên, thị trường carbon tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn định hình nền móng với nhiều khoảng trống cần được lấp đầy. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chưa đồng bộ, thiếu công cụ số hóa.

Ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, cho rằng thị trường carbon chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi có một hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định đáng tin cậy và tương thích với quốc tế.

Bên cạnh khung pháp lý, các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của nền tảng tài chính trong việc phát triển thị trường carbon. Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, bà Betty Palard, CEO ESG Climate Consulting, cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tham gia sâu vào thị trường carbon. Tuy nhiên, để tín chỉ carbon của Việt Nam có giá trị cao trên thị trường quốc tế, cần có một chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên xác minh khoa học, truyền thông hiệu quả và tầm nhìn dài hạn từ các nhà hoạch định chính sách.