Ngày 2/8, tại phường Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, Trung ương Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và Sở Y tế tỉnh Bắc Ninh đã phối hợp tổ chức Lễ phát động Chương trình Y tế thông minh dành cho cộng đồng tỉnh Bắc Ninh và Chương trình khám bệnh tiếp cận y tế toàn diện ‘Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn’. Sự kiện này đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và nền tảng kỹ thuật số, vào hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chương trình có sự tham gia của Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia; lãnh đạo Trung ương Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam; đại diện Sở, ban, ngành tỉnh Bắc Ninh, cùng đông đảo y bác sĩ, đoàn viên thanh niên và người dân địa phương.

Chương trình y tế thông minh, hay còn gọi là y tế số, là việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông để nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế, bao gồm cả việc khám, chữa bệnh, quản lý bệnh và theo dõi sức khỏe. Mục tiêu của chương trình là tạo ra hệ thống y tế kết nối, thông minh và hiệu quả hơn, giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả người bệnh và hệ thống y tế.

Tiến sĩ, Bác sĩ Hà Anh Đức, Chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, cho biết: ‘Đảng, Nhà nước và ngành y tế nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc phát triển y tế theo hướng khoa học – nhân văn – hiện đại – hội nhập. Với trọng tâm nâng cao năng lực y tế cơ sở, y tế cộng đồng gắn với chuyển đổi số, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và các đơn vị đã cụ thể hóa những định hướng lớn ấy thông qua Chương trình Tiếp cận Y tế toàn diện’.

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhấn mạnh: ‘Tương lai của ngành y tế không được đo bằng những tòa nhà cao tầng hay thiết bị đắt tiền, mà được đánh giá bằng chính khả năng chạm tới từng người dân, nhanh hơn, gần hơn và nhân văn hơn’. Bộ Y tế đang kiên trì triển khai 3 định hướng lớn trong giai đoạn hiện nay, bao gồm đưa khám sức khỏe định kỳ toàn dân trở thành mục tiêu y tế quốc gia; bảo đảm tiếp cận công bằng trong chăm sóc sức khỏe; và xây dựng mạng lưới y tế thông minh cấp tỉnh.

Tại chương trình, Ban Tổ chức đã trao kinh phí hỗ trợ 10 ca phẫu thuật tim bẩm sinh cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại Bắc Ninh; tặng 10 suất quà cho các gia đình chính sách và 10 suất học bổng cho học sinh nghèo vượt khó. Thông tin về chương trình và các hoạt động của Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam có thể được tìm hiểu thêm tại trang Facebook của Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam.

Ngay sau lễ phát động, Chương trình ‘Tiếp cận y tế toàn diện – Health Equity’ đã tổ chức khám bệnh, tầm soát, tư vấn sức khỏe, tặng quà miễn phí cho hơn 1.200 người dân tại 3 phường Từ Sơn, Đồng Nguyên và Phù Khê. Sự kiện này là một phần trong nỗ lực không ngừng của Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và các đối tác trong việc đem lại dịch vụ y tế chất lượng cho cộng đồng, đặc biệt là những người dân có hoàn cảnh khó khăn.

Thị trưởng San Jose, California, Matt Mahan, đã công khai thừa nhận việc sử dụng ChatGPT để giúp soạn thảo bài phát biểu và các tài liệu khác, với mục tiêu thúc đẩy việc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong thành phố. Ông Mahan tin rằng các công cụ AI có thể giúp loại bỏ các công việc nặng nhọc và cải thiện đáng kể hiệu suất làm việc của khoảng 7.000 nhân viên chính phủ.

Thành phố San Jose đang có kế hoạch đào tạo 1.000 công nhân, chiếm khoảng 15% lực lượng lao động, để sử dụng các công cụ AI cho nhiều nhiệm vụ khác nhau. Các nhiệm vụ này bao gồm phản hồi khiếu nại về ổ gà, định tuyến xe buýt và sử dụng camera giám sát để giải quyết tội phạm. Andrea Arjona Amador, người đứng đầu các chương trình di chuyển bằng điện tại sở giao thông vận tải thành phố, đã thành công trong việc sử dụng ChatGPT để đảm bảo khoản tài trợ 12 triệu đô la cho các bộ sạc xe điện. Bà đã thiết lập một ‘tác nhân AI’ tùy chỉnh để xem xét các thư từ và yêu cầu nó giúp sắp xếp thông tin đầu vào.

San Jose đã đầu tư hơn 35.000 đô la để mua 89 giấy phép ChatGPT cho nhân viên thành phố sử dụng. Thị trưởng Mahan hy vọng rằng việc áp dụng AI sẽ giúp thành phố phục vụ tốt hơn cho khoảng 1 triệu cư dân. Tuy nhiên, việc áp dụng AI cũng gặp phải một số thách thức, bao gồm vấn đề chi phí và nguy cơ phát tán thông tin sai lệch. Một số cơ quan chính phủ vẫn giữ bí mật về thời điểm họ nhờ đến sự trợ giúp của chatbot.

Mặc dù vậy, Thị trưởng Mahan vẫn lạc quan về tiềm năng của các công cụ AI trong việc giúp những người làm việc ‘trong bộ máy hành chính’ đẩy nhanh quá trình xử lý giấy tờ kỹ thuật số. Ông tin rằng nhân viên của mình có thể tăng năng suất lên 20 đến 50% một cách nhanh chóng. Các thành phố khác như San Francisco cũng đang đẩy mạnh việc áp dụng AI. Thị trưởng San Francisco Daniel Lurie đã công bố kế hoạch cung cấp cho gần 30.000 nhân viên thành phố quyền truy cập vào chatbot Copilot của Microsoft.

Việc áp dụng AI trong khu vực công đang trở thành xu hướng, với nhiều thành phố lớn tại Mỹ đang tích cực triển khai công nghệ này để cải thiện hiệu suất làm việc và phục vụ cư dân tốt hơn. San Jose và San Francisco không phải là những thành phố duy nhất đang khám phá khả năng của AI. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục phát triển khi các thành phố tìm cách tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ công.

Việc sử dụng AI trong chính quyền địa phương cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào để đảm bảo việc sử dụng công nghệ này một cách có trách nhiệm và hiệu quả. Các quan chức thành phố đang phải cân nhắc giữa lợi ích của AI với các rủi ro tiềm ẩn, bao gồm vấn đề bảo mật dữ liệu và khả năng thay thế việc làm. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của các công cụ AI, nhiều thành phố hy vọng sẽ có thể cung cấp dịch vụ tốt hơn cho cư dân và tăng cường hiệu suất làm việc của nhân viên chính phủ.

Nguồn

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí, hàng chục thành phố trên thế giới đang siết chặt các quy định đối với phương tiện chạy xăng dầu bằng cách tổ chức vùng phát thải thấp hoặc không phát thải. Tuy nhiên, hầu hết các thành phố đều tiến hành thí điểm trong vài năm trước khi áp dụng chính thức. Với mật độ dân số ngày càng cao và lượng phương tiện giao thông dày đặc, nhiều thành phố đang đối mặt với nguy cơ ô nhiễm không khí đã chọn lập các vùng phát thải thấp (Low Emission Zones – LEZ) hoặc vùng không phát thải (Zero-Emission Zones – ZEZ).

Trong khi LEZ chủ yếu siết chặt tiêu chuẩn khí thải xe động cơ đốt trong, thì khu vực ZEZ là nơi chỉ cho phép phương tiện không phát thải như xe điện, xe đạp và người đi bộ được phép di chuyển tự do. Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) trụ sở tại thủ đô Washington (Mỹ), chính sách ZEZ không tốn nhiều ngân sách nhưng có thể giúp giảm đáng kể khí thải, đi kèm lợi ích môi trường và kinh tế. Nếu được thiết kế hợp lý, nó có thể giúp giảm lượng xe lưu thông, bớt tắc nghẽn và thúc đẩy thị trường xe điện phát triển nhanh hơn.

ZEZ được đánh giá cao nhưng cũng vấp phải một số e ngại về tác động kinh tế – xã hội. Ví dụ, chi phí mua xe điện hoặc khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ vận chuyển có thể ảnh hưởng đến người dân thu nhập thấp hoặc nhóm dễ bị tổn thương đang sinh sống trong khu vực. Ngoài ra, các doanh nghiệp vận tải nhỏ có thể gặp khó trong việc tiếp cận khách hàng, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng thực phẩm và hàng hóa.

Dù vùng giao thông không phát thải là mô hình mới và chưa hoàn thiện, một số thành phố đã bắt đầu triển khai. Theo báo cáo đến 2024 của WRI, khoảng 10 thành phố trên toàn cầu chính thức triển khai hoặc công bố đề án thí điểm ZEZ, gồm Rotterdam, Amsterdam (Hà Lan), London, Oxford (Anh), Brussels (Bỉ), Santa Monica, Los Angeles (Mỹ), Oslo (Na Uy). Trung Quốc có 4 thành phố áp dụng mô hình này, là Thâm Quyến, Phật Sơn, Đông Quan và Hàng Châu.

Các thành phố tiên phong này đã đưa ra nhiều cách làm hiệu quả, có thể là bài học kinh nghiệm cho những đô thị khác. Một tài xế giao hàng bằng xe điện hai bánh lưu thông trên đường Kiều Hương ở Thâm Quyến, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Nâng cấp từ vùng phát thải thấp lên không phát thải

Theo Hội đồng Quốc tế về Giao thông Vận tải Sạch (ICCT) trụ sở tại Washington (Mỹ), vùng không phát thải có thể là bước tiếp theo từ các vùng phát thải thấp (LEZ) hiện có. Với các thành phố đã có LEZ, việc nâng cấp lên vùng không phát thải (ZEZ) là khả thi bằng cách siết chặt dần các tiêu chí.

Ví dụ Amsterdam (Hà Lan) dự kiến trong năm nay lập vùng ZEZ tại khu vực nội đô, áp dụng mọi loại phương tiện, trừ ôtô con. Ngoài ra, chỉ các xe máy và xe tay ga không phát thải mới được phép hoạt động trong khu vực đô thị của thành phố. Mục tiêu dài hạn của nhà chức trách là siết dần các tiêu chí LEZ để trở thành ZEZ bao phủ toàn thành phố, áp dụng cho mọi phương tiện cơ giới vào năm 2030.

Kế hoạch này được nêu trong ‘Chương trình hành động không khí sạch’ của Amsterdam từ 2019. Thành phố Eindhoven (Hà Lan) cũng định thiết lập ZEZ khu vực nội đô, áp dụng cho xe tải, xe giao hàng và ôtô buýt. Đến 2030, nơi đây sẽ siết tiêu chí, buộc mọi phương tiện phải là xe không phát thải.

Tương tự, Paris đã có kế hoạch dần siết vùng LEZ hiện hữu thành ZEZ vào 2030, áp dụng cho các loại phương tiện. Tuy nhiên, không bắt buộc phải có LEZ trước khi triển khai ZEZ, như kinh nghiệm tại Oxford, Thâm Quyến và Rotterdam.

‘Mỗi thành phố cần chọn phương án phù hợp nhất với mục tiêu và điều kiện địa phương. Việc vùng phát thải thấp và không phát thải cùng tồn tại trong một thành phố nhưng áp dụng cho các loại phương tiện hoặc khu vực khác nhau cũng là điều khả thi’, báo cáo của ICCT nhận định.

Bắt đầu với xe tải

Khi làm ZEZ, vài thành phố ưu tiên chuyển đổi ôtô tải vì cấm xe cá nhân chạy xăng vào trung tâm có thể gây phản ứng từ người dân, nhất là khi việc này ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nơi làm việc, trường học hoặc sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra, thị phần xe điện cá nhân đang tăng nhanh (năm 2023 là 22% tại EU, 35% ở Trung Quốc, 9% tại Mỹ) còn ôtô tải điện vẫn rất thấp, cần khuyến khích bằng ZEZ. Chẳng hạn, Amsterdam từng đề xuất thiết lập ZEZ cho mọi loại phương tiện khu vực nội đô vào năm 2030.

Tuy nhiên, lo ngại về sự đồng thuận của người dân nên nhà chức trách lùi kế hoạch hạn chế xe cá nhân sau mốc này và chuyển sang áp ZEZ cho xe tải bên trong đường vành đai A10 từ 2025. Giai đoạn đầu, xe tải nhẹ và xe van sẽ được ưu tiên chuyển đổi vì ôtô tải nặng, đường dài hiện có ít mẫu điện hóa và giá quá cao.

Đông Quan và Hàng Châu (Trung Quốc) đang cấm xe tải chạy diesel đi vào ZEZ, hướng đến xóa sổ ôtô tải nặng khỏi trung tâm thành phố.

Theo WRI, hầu hết các thành phố trong nghiên cứu đều chọn hạn chế xe tải diesel hoặc xăng ở giai đoạn đầu khi triển khai ZEZ. London và Oxford (Anh) còn mở rộng thí điểm sang xe cá nhân, nhưng chỉ trên một số tuyến phố ngắn dưới 1 km.

Thí điểm phạm vi nhỏ

Các thành phố cần đảm bảo rằng việc thiết kế ZEZ không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa hay ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế – xã hội đô thị. Vì vậy, họ bắt đầu ở quy mô nhỏ, như cách của Thâm Quyến.

Là một phần trong sáng kiến phát triển bền vững ‘Thâm Quyến xanh’ năm 2018, nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí, 10 khu ZEZ đã được thành phố thiết lập. Để tránh phản ứng từ cộng đồng, chính quyền chỉ định các khu vực nhỏ tại những vị trí có tính nhận diện cao.

Các khu vực này có tổng diện tích 22 km2 chỉ chiếm khoảng 1,1% diện tích thành phố, được bố trí tại trung tâm các quận nội thành, nơi thường xuyên ghi nhận mức độ ô nhiễm không khí cao, ùn tắc giao thông và thiếu hụt chỗ đỗ xe.

Diện tích từng khu ZEZ dao động từ 0,37 đến 5,4 km2. Một số khu ZEZ đặt gần các cơ quan hành chính hoặc trường học công lập để tận dụng cơ chế mua sắm công xe điện, đồng thời tránh ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống dân cư.

Vào 2023, Thâm Quyến tiếp tục bổ sung 6 khu ZEZ mới gần các trường đại học và công viên công cộng. Tương tự Thâm Quyến, hầu hết các thành phố trên thế giới mà WRI nghiên cứu đều bắt đầu hoặc lên kế hoạch triển khai ZEZ ở các khu vực diện tích từ 4 đến 31 km2.

Một số cũng đang thử nghiệm các vị trí khác ngoài trung tâm. Chẳng hạn, Trung Quốc đang xem xét thiết lập các khu ZEZ (hoặc các vùng phát thải cực thấp) tại các khu công nghiệp, cảng biển, bãi hàng đường sắt và sân bay.

Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ

Các công ty vận tải nhỏ nằm trong ZEZ dễ bị ảnh hưởng khi chính sách mới áp dụng. Tại Rotterdam, trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, họ cảnh báo rằng chi phí chuyển đổi cao do phải mua xe mới.

Vì vậy, thành phố mở rộng phạm vi các khoản trợ cấp mua xe tải điện. Địa phương còn tư vấn chi phí, cung cấp thông tin liên quan đến các khoản miễn giảm thuế, hướng dẫn các giải pháp sạc điện và triển khai chương trình dùng thử miễn phí xe điện.

Để doanh nghiệp đủ thời gian chuẩn bị, Rotterdam áp dụng giai đoạn chuyển tiếp kéo dài. Chính sách ZEZ bao phủ diện tích 13 km2 và hạn chế nhiều loại xe tải không được lưu thông được công bố từ năm 2020, khoảng 4 năm trước khi áp dụng.

Rotterdam còn áp dụng thêm thời gian chuyển tiếp 3-5 năm để loại bỏ dần xe chạy xăng hoặc dầu (chuẩn Euro V và VI), nhằm giúp các doanh nghiệp chuẩn bị và có thêm thời gian chờ giá xe điện giảm.

Ngoài ra, thành phố còn mở rộng mạng lưới trạm sạc pin tại các bãi đỗ công cộng và các điểm đến lớn như trung tâm phân phối, văn phòng, bãi trung chuyển.

Họ cũng đang xử lý các vấn đề về khả năng tương thích giữa các loại trạm sạc và tác động của việc sạc xe lên hệ thống điện lưới.

WRI cho rằng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng không khí, giảm rủi ro sức khỏe cho con người và cắt giảm lượng phát thải gây hại cho khí hậu và môi trường.

Triển khai ZEZ có thể là thách thức nhưng các thành phố như Amsterdam, Thâm Quyến và Rotterdam đã chứng minh rằng hoàn toàn khả thi.

‘Tuy nhiên, điều quan trọng là chính sách cần tránh gây ra những tác động tiêu cực cho các công ty vận tải nhỏ và cư dân, đồng thời mang lại thêm các lợi ích đi kèm như tăng hiệu quả vận hành và giảm tắc nghẽn’, tổ chức này khuyến nghị.

UBND TP Hà Nội vừa chấp thuận chủ trương triển khai một số tiện ích miễn phí nhằm nâng cao chất lượng phục vụ tổ chức, cá nhân tại các chi nhánh, điểm phục vụ hành chính công trên địa bàn thành phố. Việc này bắt đầu thực hiện từ ngày 1/8/2025 tại tất cả các chi nhánh, điểm phục vụ hành chính công, Trung tâm Phục vụ hành chính công và UBND các xã, phường.

Một trong những tiện ích đáng chú ý là việc cung cấp wifi tốc độ cao miễn phí cho người dân. Điều này giúp hỗ trợ thực hiện dịch vụ công trực tuyến tại chỗ, tra cứu thông tin, tải biểu mẫu và đáp ứng các nhu cầu sử dụng internet khác. Bên cạnh đó, tại các điểm phục vụ, người dân có thể sử dụng máy scan, máy in, photocopy để sao chụp, in ấn tài liệu miễn phí. Việc này giúp giảm thiểu việc di chuyển nhiều nơi, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.

Đặc biệt, UBND TP Hà Nội cũng quyết định hỗ trợ một số nhóm đối tượng yếu thế. Người lớn tuổi, phụ nữ có con nhỏ, công dân ở xa sẽ được cung cấp nước uống, đồ ăn nhẹ miễn phí trong quá trình chờ đợi. Đây là một hành động thiết thực, thể hiện sự quan tâm và chăm sóc tận tình, nhân văn, tạo môi trường thân thiện và lịch sự.

Không chỉ dừng lại ở đó, một số điểm phục vụ còn được trang bị máy đo huyết áp và tủ thuốc tại khu vực chờ. Điều này giúp đáp ứng nhu cầu y tế cơ bản của người dân, đặc biệt là người cao tuổi.

Ngoài ra, để hỗ trợ người cao tuổi, người yếu thế và người khuyết tật, các điểm phục vụ cũng được trang bị máy hỗ trợ đọc văn bản, bảng điện tử hỗ trợ ngôn ngữ ký hiệu và thiết bị định hướng cho người khiếm thị. Những tiện ích này thể hiện sự quan tâm của chính quyền thành phố tới các nhóm đối tượng yếu thế, giúp họ dễ dàng tiếp cận và thực hiện thủ tục hành chính.

Với những tiện ích mới này, người dân tại Hà Nội sẽ có trải nghiệm tốt hơn khi thực hiện thủ tục hành chính tại các điểm phục vụ. Điều này cũng thể hiện sự nỗ lực của chính quyền thành phố trong việc xây dựng môi trường phục vụ thân thiện, hiện đại và hiệu quả.