Một loạt các vụ tai nạn hàng không gần đây đã đặt ra câu hỏi về sức khỏe tâm thần của phi công và liệu ngành hàng không đã có đủ biện pháp để hỗ trợ và bảo vệ họ. Mới đây, vụ rơi chuyến bay 171 của hãng hàng không Air India đã khiến 241 người thiệt mạng, và các nhà điều tra đã tập trung vào hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal. Cơ trưởng Sabharwal có hơn 15.000 giờ bay và đã xin nghỉ do có tang và bị trầm cảm sau khi mẹ qua đời.

Báo cáo sơ bộ của Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ (AAIB) cho thấy các công tắc điều khiển dòng nhiên liệu dẫn vào hai động cơ đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy nghiêm trọng và khiến máy bay rơi xuống đất. Cuộc điều tra vẫn còn nhiều giai đoạn phía trước, và tổng giám đốc hãng Air India đã cảnh báo không nên vội vàng đưa ra kết luận.

Vụ tai nạn này đã làm dấy lên câu hỏi về việc liệu ngành hàng không đã thực hiện đủ các biện pháp để đánh giá và bảo vệ sức khỏe tâm thần của phi công hay chưa. Theo dữ liệu do Bloomberg công bố năm 2022, nếu được đưa vào thống kê toàn cầu, các vụ tự sát – giết người do phi công gây ra sẽ là nguyên nhân gây tử vong cao thứ hai trong các vụ rơi máy bay do phương Tây sản xuất kể từ năm 2012.

Một trong những vụ tai nạn hàng không nổi tiếng nhất liên quan đến sức khỏe tâm thần của phi công là thảm họa Germanwings năm 2015. Cơ phó Andreas Lubitz đã khóa cửa buồng lái và cố ý điều khiển máy bay đâm vào sườn núi, khiến 150 hành khách thiệt mạng. Các nhà điều tra đã phát hiện Lubitz từng bị trầm cảm trước đây nhưng sau đó vẫn được đánh giá là đủ điều kiện bay.

Các chuyên gia hàng không cho rằng ngành hàng không cần có cách tiếp cận nhất quán về rủi ro sức khỏe tâm thần và hiệu suất làm việc đối với các nhóm nhân sự chịu trách nhiệm an toàn. Một nghiên cứu năm 2022 đã phát hiện 56,1% trong số 3.765 phi công Mỹ tham gia khảo sát cho biết họ từng có hành vi tránh chăm sóc y tế vì lo bị thu hồi giấy phép bay.

Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia đề xuất cần tăng cường giám sát sức khỏe tâm thần cho phi công, cũng như cải thiện thiết kế cửa buồng lái để ngăn phi công tự khóa cửa và kiểm soát máy bay một mình. Ngoài ra, cần có các biện pháp hỗ trợ nhân viên hàng không khác, như tiếp viên và kỹ sư, để giúp họ đối mặt với vấn đề sức khỏe tâm thần.

Vụ rơi máy bay Mozambique năm 2013 tại Namibia cũng đã cho thấy cơ trưởng Hermino dos Santos Fernandes đã khóa mình trong buồng lái và thực hiện một loạt thao tác cố ý khiến máy bay rơi. Vụ mất tích chuyến bay MH370 năm 2014 cũng đã đặt ra giả thuyết về việc phi công tự sát.

Tóm lại, sức khỏe tâm thần của phi công đang trở thành một vấn đề quan trọng trong ngành hàng không, và cần có các biện pháp hỗ trợ và bảo vệ họ.

Một đoạn ghi âm trong buồng lái của chuyến bay Air India gặp nạn hồi tháng trước đã làm dấy lên nghi ngờ về việc cơ trưởng có thể đã cắt nguồn cấp nhiên liệu cho động cơ máy bay. Thông tin này được đưa ra sau khi tờ Wall Street Journal (WSJ) dẫn lời những người am hiểu về đánh giá ban đầu của giới chức Mỹ đối với bằng chứng trong cuộc điều tra tai nạn ngày 12/6 liên quan đến chiếc Boeing 787 Dreamliner tại Ahmedabad, Ấn Độ — vụ việc khiến 260 người thiệt mạng.

Theo báo cáo sơ bộ do Cục điều tra tai nạn hàng không Ấn Độ (AAIB) công bố ngày 12/6, một phi công được nghe thấy hỏi đồng nghiệp của mình trên máy ghi âm buồng lái rằng tại sao lại ngắt công tắc nhiên liệu, và người kia đáp rằng “tôi không làm thế”. Báo cáo không xác định cụ thể phát ngôn đó là của ông Sumeet Sabharwal – cơ trưởng, hay ông Clive Kunder – cơ phó. Hai người có tổng số giờ bay lần lượt là 15.638 và 3.403.

WSJ cho biết cơ phó Kunder – người đang trực tiếp điều khiển máy bay – đã hỏi cơ trưởng Sabharwal tại sao lại đưa công tắc nhiên liệu về vị trí “ngắt” chỉ vài giây sau khi máy bay cất cánh khỏi đường băng. Tuy nhiên, WSJ không cho biết có bằng chứng nào xác nhận cơ trưởng Sabharwal đã thực sự ngắt công tắc, ngoài đoạn đối thoại được ghi âm.

Dù vậy, tờ báo dẫn lời một số phi công Mỹ đã đọc báo cáo của giới chức Ấn Độ, cho rằng tại thời điểm đó, cơ phó Kunder – người đang kiểm soát máy bay – hẳn đã phải dồn toàn bộ sự chú ý để kéo cần điều khiển của chiếc Dreamliner, nên khó có khả năng ông Kunder thực hiện việc chuyển công tắc.

Cục điều tra tai nạn hàng không Ấn Độ, Tổng cục Hàng không Dân dụng Ấn Độ, Bộ Hàng không Dân dụng, hãng Air India cùng 2 công đoàn đại diện cho phi công nước này đều chưa phản hồi đề nghị bình luận của Reuters về thông tin từ báo WSJ. Boeing cũng từ chối đưa ra bình luận.

Báo cáo sơ bộ của AAIB xác nhận rằng 2 công tắc nhiên liệu đã được chuyển từ chế độ “bật” sang “ngắt” cách nhau đúng một giây, ngay sau khi máy bay cất cánh. Tuy nhiên, báo cáo không nêu rõ hành động này do ai thực hiện hoặc bằng cách nào.

Chỉ vài giây sau khi máy bay rời mặt đất, hình ảnh từ camera an ninh cho thấy có dấu hiệu chứng tỏ động cơ máy bay đã mất công suất. Chiếc máy bay hành trình đến London bắt đầu mất lực đẩy, và sau khi lên tới độ cao gần 200 mét, nó bắt đầu hạ độ cao.

Theo báo cáo, các công tắc nhiên liệu cho cả hai động cơ sau đó đã được đưa về chế độ “bật”, và hệ thống của máy bay tự động kích hoạt quy trình khởi động lại động cơ. Tuy nhiên, lúc này máy bay đã bay quá thấp và tốc độ quá chậm để có thể phục hồi, chuyên gia an toàn hàng không John Nance nói với Reuters.

Chiếc máy bay đã va vào một số ngọn cây và một ống khói trước khi lao xuống một toà nhà trong khuôn viên ký túc xá một trường y gần đó, tạo thành một quả cầu lửa. Vụ tai nạn khiến 19 người dưới mặt đất và 241 trong số 242 người trên máy bay thiệt mạng.