Hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ cho Ukraine đang gặp phải những thách thức đáng kể trong việc đánh chặn các tên lửa đạn đạo của Nga. Theo thông tin từ tờ Wall Street Journal, trong vài tháng gần đây, radar của hệ thống Patriot đã không thể phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal. Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải phóng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút chỉ để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay.

Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga. Các tên lửa mới sử dụng quỹ đạo bay phức tạp khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện. Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo. Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu.

Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt. Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại. Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự.

SAMP/T sử dụng tên lửa Aster 30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ, từng được ca ngợi là vũ khí hiệu quả giúp Ukraine chống lại các cuộc tấn công của Nga, hiện đang gặp khó khăn trong việc đánh chặn tên lửa đạn đạo mới của Nga. Thông tin từ Wall Street Journal (WSJ) cho biết các nguồn thạo tin tiết lộ rằng hệ thống Patriot đang gặp khó khăn trong việc phát hiện và đánh chặn tên lửa đạn đạo Nga do khả năng cơ động cao và khả năng tránh radar của chúng.

Trong vài tháng gần đây, đã có nhiều trường hợp radar của Patriot không phát hiện được tên lửa đạn đạo Nga. Sự xuất hiện của các tên lửa mới này đã đặt ra thách thức cho hệ thống phòng không của Ukraine. Rõ ràng, việc đối phó với các tên lửa đạn đạo hiện đại của Nga đang là một thách thức lớn đối với hệ thống phòng không của Ukraine.

Trước những thách thức này, châu Âu đang có kế hoạch chuyển giao cho Ukraine hệ thống phòng không SAMP/T, được cho là vượt trội hơn Patriot của Mỹ về hiệu suất đánh chặn. SAMP/T do liên doanh Pháp – Ý Eurosam phát triển, được trang bị radar mới có thể phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km và có thể phóng tên lửa từ mọi hướng. Điều này cho phép SAMP/T có khả năng phản ứng nhanh chóng và linh hoạt hơn trong việc đối phó với các mối đe dọa từ trên không.

Một ưu điểm khác của SAMP/T là nó cần ít người vận hành hơn so với Patriot, chỉ cần 15 người để vận hành toàn bộ hệ thống, trong khi một khẩu đội Patriot của Mỹ cần tới 90 người. Điều này có thể giúp giảm thiểu nguồn lực con người cần thiết cho việc vận hành và bảo trì hệ thống, đồng thời tăng cường hiệu suất hoạt động.

Mặc dù quân đội Ukraine trước đó đã bày tỏ lo ngại về hiệu suất của SAMP/T, nhưng một quan chức quốc phòng Ý nói với WSJ rằng hệ thống này đã nhận được phản hồi tích cực từ Kiev. Điều này cho thấy rằng SAMP/T có thể đáp ứng được nhu cầu của Ukraine trong việc tăng cường khả năng phòng không.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố 17 Patriot sẵn sàng được chuyển đến Ukraine, nhưng không rõ con số này đề cập đến toàn bộ hệ thống hay các thành phần riêng lẻ của chúng. Ông Trump cũng nhấn mạnh vào việc bán gói vũ khí cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để cung cấp tới Ukraine. Việc này cho thấy rằng Mỹ đang tích cực hỗ trợ Ukraine trong việc tăng cường khả năng quốc phòng.

Về phía Nga, nước này nhiều lần khẳng định việc cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ không thay đổi cục diện cuộc chiến mà chỉ làm tăng sự đối đầu trực tiếp giữa NATO và Nga. Nga lo ngại rằng việc cung cấp vũ khí cho Ukraine có thể dẫn đến một cuộc xung đột trực tiếp giữa NATO và Nga, điều này có thể có hậu quả nghiêm trọng cho khu vực và thế giới.