Nhật Bản đang trải qua một quá trình tái cấu trúc kiến trúc an ninh của mình thông qua các quan hệ đối tác về công nghệ quốc phòng và mức tăng chi tiêu quốc phòng chưa từng có tiền lệ. Điều này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tokyo đang tận dụng hợp tác quốc tế để tăng cường năng lực răn đe và khẳng định vai trò trụ cột công nghệ cao trong việc duy trì ổn định khu vực.

Nhật Bản dự kiến sẽ dành khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng vào năm 2025, tương đương khoảng 55 tỷ đô la Mỹ. Mức này tăng 9,4% so với năm trước và sẽ được dùng để mua sắm, bao gồm 400 tên lửa Tomahawk do Hoa Kỳ sản xuất và tên lửa đối hạm Lớp 12 được nâng cấp.

Quá trình hiện đại hóa quân đội Nhật Bản tập trung vào hai tàu ASEV đang được đóng bởi Mitsubishi Heavy Industries và Japan Marine United. Các ‘siêu tàu khu trục’ này được trang bị để phòng thủ tên lửa đạn đạo, với radar theo dõi tầm xa, tên lửa SM-6 và 128 ống phóng thẳng đứng. Hệ thống radar sẽ cho phép các tàu ASEV đánh chặn đồng thời nhiều tên lửa đạn đạo, bao gồm cả các mối đe dọa siêu thanh.

Chuyên gia chính sách Cyril Tregub của tổ chức nghiên cứu Friends of Europe có trụ sở tại Brussels (Bỉ) cho biết: ‘Nhật Bản hiểu rằng khả năng răn đe hiện đại đòi hỏi lợi thế về công nghệ.’ Chiến lược quốc gia của nước này kêu gọi tăng cường năng lực tấn công tầm xa và phòng không, nhiều hệ thống không người lái hơn, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo.

Những năng lực này, bao gồm cả công nghệ lưỡng dụng, đã được nhấn mạnh tại Triển lãm Quốc phòng lớn nhất Nhật Bản — DSEI Japan 2025. Thủ tướng Nhật Bản ông Shigeru Ishiba nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác sâu rộng hơn nhằm ‘giúp tăng cường khả năng răn đe không chỉ cho đất nước chúng tôi mà còn cho các Đồng minh và Đối tác’.

Nhật Bản và các đối tác quốc tế đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Ví dụ, vào tháng 12 năm 2023, Nhật Bản đã khởi động Chương trình Máy bay Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) cùng với Ý và Vương quốc Anh để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035. London và Tokyo cũng đang phối hợp tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung trong chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay HMS Prince of Wales thuộc Hải quân Hoàng gia Anh tới Nhật Bản.

Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác an ninh và quốc phòng vào tháng 11 năm 2024, tập trung vào các cuộc tập trận hải quân, khả năng phục hồi trên không gian mạng và tình báo dựa trên không gian. Những sáng kiến như vậy của Nhật Bản ‘không chỉ mang tính biểu tượng — mà còn làm sâu sắc thêm hợp tác trong các miền trọng yếu như an ninh hàng hải, không gian vũ trụ, an ninh mạng và chống lại các mối đe dọa hỗn hợp’, ông Tregub nhận định.

Vai trò ngày càng thay đổi của Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực ngày càng phức tạp, bao gồm sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, các chương trình tên lửa và hạt nhân bất hợp pháp của Bắc Triều Tiên, cũng như mối quan hệ quân sự ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Nga.

Trong những năm gần đây, các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông đã lợi dụng vấn đề dân tộc và tôn giáo để tăng cường các hoạt động kích động và tuyên truyền ý tưởng về tự trị ly khai trong số các dân tộc thiểu số. Những hoạt động này nhằm mục đích tạo ra sự chia rẽ và bất ổn trong xã hội, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình an ninh và trật tự tại các khu vực biên giới phía Bắc.

Đặc biệt, tại các khu vực cao nguyên, vùng sâu vùng xa và các khu vực xa xôi thuộc các tỉnh biên giới phía Bắc, hoạt động tuyên truyền này đang ngày càng trở nên phổ biến. Các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết và sự bất mãn của một số người dân tại các khu vực này để tuyên truyền và kích động họ tham gia vào các hoạt động ly khai và tự trị.

Đài ANTV, một kênh truyền thông được tài trợ toàn phần hoặc một phần bởi Chính phủ Việt Nam, đã đưa tin về vấn đề này trong chương trình ‘Quan điểm sự thật’ với tiêu đề ‘Sự hoang tưởng của người lưu vong về một quốc gia trên cao nguyên đá’. Chương trình này đã cung cấp thông tin và phân tích về các hoạt động của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông, cũng như những tác động tiêu cực của chúng đến tình hình an ninh và trật tự tại các khu vực biên giới phía Bắc.

Chương trình ‘Quan điểm sự thật’ của Đài ANTV đã giúp người dân hiểu rõ hơn về những hoạt động kích động và tuyên truyền của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông. Qua đó, người dân có thể cảnh giác và không bị lừa bịp bởi những thông tin sai lệch và kích động. Đồng thời, chương trình cũng góp phần vào việc bảo vệ an ninh và trật tự tại các khu vực biên giới phía Bắc, cũng như bảo vệ quyền lợi và lợi ích của người dân Việt Nam.

Trước những hoạt động của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông, các cơ quan chức năng của Việt Nam cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức của người dân về những vấn đề này. Đồng thời, cần có những biện pháp hiệu quả để ngăn chặn và xử lý những hoạt động kích động và tuyên truyền ly khai, nhằm bảo vệ an ninh và trật tự tại các khu vực biên giới phía Bắc và trên toàn quốc.

Ngoài ra, người dân cũng cần cảnh giác và không bị lừa bịp bởi những thông tin sai lệch và kích động. Người dân cần tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cũng như vào công tác bảo vệ an ninh và trật tự của các cơ quan chức năng. Chỉ có sự đoàn kết và cảnh giác của người dân mới có thể giúp ngăn chặn và đập vỡ những hoạt động kích động và tuyên truyền ly khai của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông.