Chuyển đổi sang xe điện – Giải pháp bền vững cho đô thị Hà Nội

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, việc chuyển đổi từ phương tiện chạy xăng sang xe điện đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội. Với mật độ dân cư đông đúc, tình trạng ùn tắc giao thông thường xuyên và mức độ ô nhiễm vượt ngưỡng cho phép, Thủ đô cần một giải pháp bền vững hơn, và xe điện chính là câu trả lời.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội đang diễn biến theo chiều hướng xấu, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ô nhiễm không khí tại Hà Nội chủ yếu là ô nhiễm bụi PM2.5 – một chất gây hại vô hình nhưng có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp, tim mạch, đặc biệt là với đối tượng nhạy cảm như người già, trẻ em.

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí ở Hà Nội được xác định là do các nguồn thải từ hoạt động giao thông, xây dựng, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và các hoạt động dân sinh khác. Đặc biệt, với hơn 770 nghìn xe ô tô, gần 6 triệu xe máy sử dụng động cơ đốt trong lưu thông hằng ngày là nguồn phát thải khí nhà kính gây ô nhiễm môi trường, trực tiếp khiến cho tình trạng ô nhiễm môi trường không khí ngày càng tăng.

Xe điện không phát thải khi vận hành, giúp giảm thiểu đáng kể nồng độ khí độc hại, góp phần cải thiện bầu không khí đô thị. Bên cạnh đó, giá xăng dầu biến động liên tục, trong khi điện năng có chi phí ổn định và rẻ hơn nhiều. Theo tính toán, chi phí sạc điện cho xe máy điện chỉ bằng 1/10 so với đổ xăng cho cùng quãng đường di chuyển.

Chính phủ và thành phố Hà Nội đã có nhiều chính sách khuyến khích sử dụng xe điện, như giảm thuế, hỗ trợ lắp đặt trạm sạc, và đề xuất lộ trình cấm xe xăng trong tương lai. Nhiều doanh nghiệp cũng đầu tư vào hạ tầng sạc điện công cộng, giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn.

Các quốc gia phát triển như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc đã đặt mục tiêu dừng bán xe xăng trong thập kỷ tới. Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc cách mạng này, nhất là khi Hà Nội đang hướng tới mục tiêu trở thành thành phố xanh, thông minh. Việc chuyển sang xe điện không chỉ là lựa chọn mà là yêu cầu cấp thiết để phát triển bền vững.

Xe điện không chỉ là phương tiện của tương lai mà đã trở thành hiện tại. Đối với Hà Nội, nơi áp lực về giao thông và ô nhiễm ngày càng gia tăng, việc chuyển đổi sang xe điện là tất yếu để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, tiết kiệm chi phí và hướng tới một đô thị văn minh, hiện đại.

Khi mùa hè đến, những mùi khói lửa trại và nướng thịt ngoài trời thường trở thành một phần quen thuộc của không khí. Tuy nhiên, năm nay, dường như khói từ đám cháy rừng ở Canada đã gia nhập danh sách những mùi đặc trưng của mùa hè. Trong vài ngày qua, chất lượng không khí tại Milwaukee, Wisconsin đã xấu đi đáng kể, và thành phố này đã trở thành một trong những nơi có chất lượng không khí tồi tệ nhất trên thế giới.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là các đám cháy rừng lớn ở Canada, đặc biệt là ở Saskatchewan và Manitoba, tạo ra cột khói khổng lồ có thể di chuyển đến vùng Trung Tây Hoa Kỳ thông qua dòng jet stream. Các mùa cháy rừng gần đây ở Canada đã bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu và nhiệt độ mùa xuân ấm áp. Việc tuyết tan sớm và nhanh chóng làm cho đất khô đi, tạo điều kiện cho các đám cháy rừng lớn.

Mùa cháy rừng năm 2023 ở Canada đã phá vỡ kỷ lục về diện tích bị đốt cháy, với gần 6 triệu ha đất bị ảnh hưởng. Điều này tương đương với hơn 23.000 dặm vuông, lớn hơn diện tích bề mặt của Hồ Michigan. Các chuyên gia cho rằng biến đổi khí hậu đang đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng số lượng và mức độ nghiêm trọng của các đám cháy rừng.

Chất lượng không khí được đo bằng chỉ số chất lượng không khí (AQI), một con số đại diện cho mức độ ô nhiễm không khí trung bình trong 24 giờ. Cơ quan Tài nguyên Thiên nhiên Wisconsin (Wisconsin DNR) duy trì các thiết bị đo không khí trên toàn bang, trong đó có các hạt ô nhiễm nhỏ hơn 2,5 micron, được gọi là PM2.5. Đây là loại hạt có thể đi vào phổi và gây tổn thương.

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) sử dụng dữ liệu từ các trạm đo chuyên dụng và mạng lưới cảm biến giá rẻ để tạo ra NowCast, ước tính AQI tại một thời điểm nhất định. Ngoài ra, EPA đã ra mắt một công cụ theo dõi đám cháy, cho thấy nồng độ ô nhiễm đo được bởi các cảm biến này. Công cụ này giúp người dân theo dõi tình hình chất lượng không khí và có biện pháp phòng tránh phù hợp.

Tình hình chất lượng không khí hiện tại và trong cuối tuần này được dự báo sẽ không tốt. Vào lúc 10 giờ sáng ngày 1 tháng 8, NowCast của EPA cho thấy khu vực Milwaukee có mức ô nhiễm không khí không tốt cho các nhóm nhạy cảm. Wisconsin DNR dự báo chất lượng không khí trên toàn bang sẽ ở mức trung bình đến không tốt trong cuối tuần này.

Các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên hạn chế các hoạt động ngoài trời và những người nhạy cảm nên ở trong nhà nếu có triệu chứng như ho hoặc khó thở. Nếu chỉ số AQI tăng lên mức không tốt, từ 151 đến 200, thì tất cả mọi người nên cẩn thận và những người nhạy cảm nên tránh các hoạt động ngoài trời.

Khói cháy rừng có thể dẫn đến viêm phổi và tổn thương tế bào trên toàn cơ thể. Các hạt trong khói cháy rừng có kích thước rất nhỏ, khoảng 30 lần nhỏ hơn so với chiều rộng của một sợi tóc người. Điều này cho phép chúng đi vào các túi phổi và gây tổn thương.

Biến đổi khí hậu sẽ không biến mất, và tình trạng cháy rừng ở Canada có thể tiếp tục. Điều này có nghĩa là quá trình tạo ra khói và ảnh hưởng đến bầu trời mùa hè có thể lặp lại nhiều lần. Do đó, người dân cần phải có biện pháp phòng tránh và theo dõi tình hình chất lượng không khí thường xuyên để bảo vệ sức khỏe của mình.

Một số biện pháp giảm thiểu tiếp xúc với ô nhiễm trong nhà có thể được thực hiện, chẳng hạn như chạy điều hòa nhiệt độ và tránh các hoạt động tạo ra ô nhiễm không khí trong nhà. Mọi người cũng nên theo dõi các thông báo từ các cơ quan chức năng và có kế hoạch dự phòng cho các tình huống khẩn cấp.

Để có thêm thông tin về chất lượng không khí và tình hình cháy rừng, người dân có thể truy cập vào trang web của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ hoặc Cơ quan Tài nguyên Thiên nhiên Wisconsin để cập nhật thông tin mới nhất.

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) mới đây đã đưa ra đề xuất dỡ bỏ các quy định về khí thải nhà kính đối với ô tô mới. Động thái này được cho là sẽ mang lại cho người mua nhiều lựa chọn xe giá rẻ hơn và giúp các công ty bớt bị ràng buộc bởi các quy định nghiêm ngặt. Tuy nhiên, một báo cáo dự thảo của EPA đã mô phỏng nhiều kịch bản khác nhau và đưa ra những ước tính đáng kể về tác động kinh tế của việc bãi bỏ tiêu chuẩn khí thải.

Theo báo cáo dự thảo, trong một kịch bản, việc dỡ bỏ tiêu chuẩn khí thải được cho là sẽ khiến Mỹ thiệt hại lên tới 350 tỷ USD mỗi năm. Mặt khác, một kịch bản khác với giả định điều kiện kinh tế lý tưởng dự báo có thể tiết kiệm được tới 490 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, đáng chú ý là cả hai ước tính này đều chưa tính đến chi phí y tế công cộng do ô nhiễm không khí gây ra.

Việc dỡ bỏ các tiêu chuẩn khí thải đối với xe mới là một phần của kế hoạch lớn hơn, nhằm hủy bỏ quyết định ‘xác định mối nguy hại’ – vốn là căn cứ pháp lý để chính phủ liên bang kiểm soát khí thải nhà kính gây ra biến đổi khí hậu. Điều này diễn ra sau khi chính quyền Tổng thống Joe Biden ban hành quy định nhằm giảm phát thải khí nhà kính giữ nhiệt và các chất ô nhiễm không khí khác vào năm ngoái.

Theo quy định mới được ban hành, Mỹ dự kiến thu được lợi ích kinh tế gần 100 tỷ USD mỗi năm nhờ giảm chi phí y tế cộng đồng do không khí sạch hơn, cùng với tiết kiệm nhiên liệu và chi phí bảo dưỡng. Đây là một minh chứng cho việc các chính sách bảo vệ môi trường không chỉ giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu mà còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho cộng đồng.

Các quy định về khí thải nhà kính đã được đưa ra để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, việc dỡ bỏ các quy định này có thể dẫn đến tăng lượng khí thải nhà kính và các chất ô nhiễm không khí khác, gây ra những hậu quả tiêu cực cho môi trường và sức khỏe con người.

Trước đề xuất của EPA, các chuyên gia và tổ chức môi trường đã lên tiếng kêu gọi giữ nguyên các quy định về khí thải nhà kính. Họ cho rằng việc dỡ bỏ các quy định này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và sức khỏe con người, và không mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho cộng đồng.

Cuối cùng, việc dỡ bỏ các quy định về khí thải nhà kính đối với ô tô mới sẽ cần được xem xét và đánh giá kỹ lưỡng. Cần có sự cân nhắc giữa lợi ích kinh tế và lợi ích môi trường, cũng như sự tham gia của các bên liên quan để đảm bảo rằng quyết định cuối cùng là phù hợp và mang lại lợi ích cho cộng đồng.

Hà Nội đang phải đối mặt với một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng nhất khi thành phố này được ghi nhận là một trong những địa điểm ô nhiễm không khí nặng nề nhất trên thế giới. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội đã được ghi nhận lên đến 189 đơn vị, một con số đáng báo động cho thấy mức độ ô nhiễm không khí nghiêm trọng đang diễn ra.

Tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày của người dân mà còn làm cho cảnh vật và bầu trời ở vùng quê thủ đô trở nên mờ mịt và bị bao phủ bởi lớp bụi mịn trắng xóa. Bầu không khí vốn dĩ trong lành và tươi đẹp của Hà Nội nay đã bị thay đổi hoàn toàn, gây ra những lo ngại sâu sắc về sức khỏe và môi trường sống của cư dân.

Các chuyên gia môi trường và y tế đều chỉ ra rằng ô nhiễm không khí không chỉ gây ra các vấn đề về hô hấp và tim mạch mà còn có thể dẫn đến nhiều bệnh lý khác. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến người dân Hà Nội mà còn có thể lan tỏa và gây ra những hệ lụy cho môi trường và sức khỏe con người trên diện rộng.

Chính quyền thành phố Hà Nội và các cơ quan chức năng đang phải tìm kiếm các giải pháp cấp thiết và hiệu quả để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí. Một số biện pháp đã được đề xuất và triển khai bao gồm kiểm soát khí thải từ các phương tiện giao thông, tăng cường quản lý và giám sát các hoạt động công nghiệp, cũng như đẩy mạnh các chương trình trồng cây xanh và cải thiện cơ sở hạ tầng đô thị.

Trước mắt, người dân Hà Nội được khuyến cáo nên hạn chế ra khỏi nhà khi không cần thiết, sử dụng khẩu trang bảo hộ khi ra đường và giữ cho nhà cửa luôn thông thoáng để giảm thiểu tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Đồng thời, ý thức của mỗi người dân về bảo vệ môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí tại Hà Nội.

Thông tin về chất lượng không khí tại Hà Nội và các khuyến cáo cụ thể có thể được theo dõi qua các trang web và ứng dụng di động chuyên cung cấp thông tin về chỉ số chất lượng không khí https://www.airsnow.net/ . Người dân cần thường xuyên cập nhật thông tin để có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

Ngày 29/7, thủ đô Hà Nội bị bao phủ bởi lớp sương mù dày đặc vào sáng sớm, tạo nên một khung cảnh mờ ảo và huyền bí. Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp độc đáo, hiện tượng thời tiết này cũng gây ra nhiều bất tiện cho hoạt động hàng ngày của người dân, đặc biệt là việc di chuyển và quan sát. Tầm nhìn bị hạn chế đáng kể do sương mù, gây khó khăn cho việc lưu thông và các hoạt động ngoài trời.

Đáng chú ý, Hà Nội hiện đang phải đối mặt với một vấn đề môi trường nghiêm trọng khác – tình trạng ô nhiễm không khí. Theo các số liệu cập nhật mới nhất, Hà Nội đang đứng thứ 2 thế giới về mức độ ô nhiễm không khí vào thời điểm này. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho chính quyền và người dân trong việc tìm kiếm các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường sống.

Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, gây ra các vấn đề về đường hô hấp và tim mạch, mà còn tác động tiêu cực đến môi trường và nền kinh tế. Vì vậy, việc tìm hiểu nguyên nhân và triển khai các biện pháp cụ thể để kiểm soát tình trạng ô nhiễm không khí đang trở thành một ưu tiên hàng đầu.

Trong bối cảnh này, người dân Hà Nội và các chuyên gia môi trường đang kêu gọi các cấp chính quyền tăng cường các biện pháp kiểm soát nguồn phát thải, cải thiện hệ thống giao thông công cộng, và nâng cao ý thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường. Thông qua những nỗ lực chung, hy vọng rằng Hà Nội sẽ sớm cải thiện được chất lượng không khí, mang lại môi trường sống trong lành và an toàn cho người dân.

Để có thêm thông tin và cập nhật mới nhất về tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và các thành phố khác trên thế giới, bạn có thể tham khảo các trang web theo dõi chất lượng không khí trực tuyến, chẳng hạn như Air Quality Index hoặc các ứng dụng di động chuyên cung cấp thông tin về thời tiết và môi trường.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc đang trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Dữ liệu từ ứng dụng đo chỉ số chất lượng không khí IQAir cho thấy Hà Nội đã được xếp là thành phố ô nhiễm nhất thế giới, với chỉ số chất lượng môi trường không khí ở ngưỡng cao, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoài An, nguyên Trưởng khoa Tai Mũi Họng Nhi, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, hiện là Giám đốc chuyên môn Bệnh viện đa khoa An Việt, đã lên tiếng về những tác hại của tình trạng ô nhiễm không khí. Không chỉ dừng lại ở ảnh hưởng đến phổi và hệ hô hấp, ô nhiễm không khí còn có thể gây tổn hại đến nhiều cơ quan khác của cơ thể, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng cực đoan như hiện nay.

Một số nhóm người được xác định là dễ bị ảnh hưởng từ ô nhiễm không khí, bao gồm người cao tuổi, phụ nữ có thai, trẻ em, và những người có sức đề kháng yếu. Để bảo vệ sức khỏe, việc đeo khẩu trang khi ra đường là rất quan trọng, nhưng việc chọn đúng loại khẩu trang phù hợp là điều cần lưu ý. Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoài An cũng khuyên mọi người nên duy trì chế độ dinh dưỡng tốt để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giúp ngăn ngừa và tiêu diệt các vi khuẩn gây hại.

Trong điều kiện ô nhiễm không khí nặng như hiện nay, việc thường xuyên đi khám sức khỏe là rất cần thiết để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề sức khỏe có thể phát sinh. Ngoài ra, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đóng kín cửa, sử dụng máy lọc không khí, và rửa mũi họng bằng nước muối sinh lý cũng giúp giảm bớt tác hại của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người.

Nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc chủ động bảo vệ sức khỏe, Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoài An khuyến cáo mọi người cần cảnh giác và có những biện pháp cụ thể để hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Mọi thông tin và tư vấn về sức khỏe có thể được tìm hiểu thêm qua các trang web uy tín hoặc liên hệ trực tiếp với các chuyên gia y tế.

Để tìm hiểu thêm về các giải pháp bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí, có thể tham khảo thêm tại IQAir và các nguồn tin cậy khác. Bảo vệ sức khỏe không chỉ là trách nhiệm của cá nhân mà còn là nỗ lực chung của cả cộng đồng trong việc xây dựng một môi trường sống trong lành và bền vững.

Các nhà khoa học đang lên tiếng cảnh báo về một hệ lụy không mong muốn từ việc cắt giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu, cụ thể là tại Đông Á, nơi mà những nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí đã vô tình đẩy nhanh tốc độ nóng lên toàn cầu. Dù cho việc giảm ô nhiễm không khí mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng, nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí Communications Earth & Environment cho thấy rằng việc này đã làm mất đi ‘hiệu ứng làm mát’ do bụi bẩn trong không khí gây ra.

Những hạt bụi trong không khí trước đây có tác dụng như một tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, khi các quốc gia thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để giảm khí thải như SO₂, ‘tấm chắn’ này đã biến mất. Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này, cho biết: ‘Chúng ta đã tháo tấm rèm che nắng, giờ phải chống lại ánh nắng đó bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.’

Cải thiện chất lượng không khí là điều không thể tranh cãi vì lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là nếu không có hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane, nhân loại sẽ phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn. Các nhà khoa học khẳng định rằng việc giảm khí nhà kính là cấp thiết để giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu.

Một số giải pháp được đề xuất bao gồm trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang nguồn tái tạo. Các giải pháp này được đánh giá là con đường đúng đắn, dù có thể chậm hơn nhưng chắc chắn hơn. Bài học từ Đông Á cho thấy chính sách môi trường cần đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Các quốc gia cần phải hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính và chuyển đổi sang nguồn năng lượng tái tạo. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng. Chúng ta cần phải nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và hành động ngay bây giờ để giảm thiểu những hệ quả nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Ô nhiễm không khí đang trở thành một thách thức sức khỏe nghiêm trọng đối với khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, gây ra những ảnh hưởng đặc biệt lớn đến trẻ em dưới 5 tuổi. Thống kê cho thấy, mỗi ngày có hơn 100 trẻ em trong độ tuổi này tử vong do ảnh hưởng của ô nhiễm không khí. Tình trạng đáng báo động này đã thôi thúc Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) phát động một dự án đột phá, ứng dụng công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc bảo vệ sức khỏe của học sinh tại các trường học.

Dự án mới của UNICEF được thiết kế nhằm giảm thiểu những tác động có hại của ô nhiễm không khí lên sức khỏe của trẻ em – nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất trong bối cảnh ô nhiễm môi trường gia tăng hiện nay. Bằng cách tận dụng công nghệ AI, dự án không chỉ hướng đến việc cung cấp thông tin chính xác và kịp thời về chất lượng không khí mà còn đề xuất các giải pháp cụ thể để giảm tiếp xúc với không khí ô nhiễm, từ đó bảo vệ sức khỏe của các em.

Công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) được UNICEF áp dụng trong dự án này cho phép thu thập, phân tích dữ liệu và đưa ra dự báo về chất lượng không khí một cách chính xác hơn. Qua đó, các trường học và cộng đồng có thể chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, như giảm thiểu các hoạt động ngoài trời khi chất lượng không khí ở mức nguy hiểm, sử dụng khẩu trang hoặc triển khai các hệ thống lọc không khí trong nhà.

Không chỉ tập trung vào việc giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí, dự án của UNICEF còn nhắm tới việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề này. Thông qua việc cung cấp thông tin rõ ràng và dễ hiểu về ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe của trẻ em, UNICEF hy vọng sẽ huy động được sự tham gia tích cực của các bậc phụ huynh, giáo viên và chính quyền địa phương trong việc tạo ra một môi trường sống trong lành hơn cho trẻ em.

Với việc triển khai dự án này, UNICEF một lần nữa khẳng định cam kết của mình trong việc bảo vệ sức khỏe và tương lai của trẻ em trên toàn thế giới, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Thông qua việc ứng dụng công nghệ AI và hợp tác với các đối tác, UNICEF hy vọng sẽ góp phần giảm thiểu những rủi ro liên quan đến ô nhiễm không khí và xây dựng một tương lai khỏe mạnh hơn cho trẻ em Đông Á và Thái Bình Dương cũng như trên toàn cầu.

Nghiên cứu mới đây của Đại học Columbia (Mỹ) chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chỉ số IQ của trẻ em, đặc biệt nếu chúng tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong giai đoạn thai kỳ và 0-5 tuổi. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành theo dõi hơn 200 bà mẹ tại thành phố New York cùng với con của họ từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khi trẻ lên 7 tuổi.

Kết quả nghiên cứu cho thấy trẻ em có mức hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) cao trong máu dây rốn có chỉ số IQ thấp hơn khoảng 4-5 điểm so với nhóm trẻ ít tiếp xúc với chất này. Sự sụt giảm chỉ số IQ này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng học tập, giải quyết vấn đề và thành tích tương lai của trẻ.

Điều đáng lo ngại là các chất ô nhiễm như PAH và bụi mịn PM2.5 không chỉ tồn tại ở ngoài đường mà còn hiện diện trong nhà từ nhiều nguồn khác nhau như bếp gas, khói thuốc lá, hương đốt, nến thơm và khí thải từ xe cộ len lỏi qua cửa sổ. Não bộ của trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển nhạy cảm và có thể bị ảnh hưởng lâu dài bởi bất kỳ độc chất nào.

Sự giảm chỉ số IQ 4-5 điểm có thể không đáng kể về mặt số liệu, nhưng trong một xã hội có tính cạnh tranh cao như hiện nay, mỗi điểm IQ có thể tạo ra sự khác biệt lớn giữa việc một đứa trẻ được phân vào lớp chọn hay không, hoặc được đánh giá là thông minh hay ‘chậm phát triển’. Điều này có thể kéo theo những định kiến xã hội và ảnh hưởng đến sự tự tin cũng như định hướng tương lai của trẻ.

May mắn thay, mức IQ này không cố định và có thể được cải thiện nếu có sự can thiệp kịp thời và hiệu quả. Một số biện pháp như cải thiện môi trường sống, tăng cường tương tác ngôn ngữ, cung cấp dinh dưỡng hợp lý và khuyến khích vận động có thể giúp trẻ phát triển tốt về nhận thức.

Để bảo vệ con trẻ, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp thiết thực như hạn chế tiếp xúc với khu vực gần đường lớn trong giờ cao điểm, sử dụng máy lọc không khí trong nhà, tránh hút thuốc trong nhà, hạn chế đốt hương, nến và sử dụng bếp than. Ngoài ra, việc trồng cây xanh để lọc khí, giữ nhà ở thông thoáng nhưng tránh gió mang bụi từ xe cộ và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ vi chất cho trẻ để tăng sức đề kháng thần kinh cũng rất quan trọng.

Tóm lại, để bảo vệ chỉ số IQ của con trẻ và đảm bảo sự phát triển toàn diện cho chúng, cha mẹ cần nâng cao nhận thức về tác động của ô nhiễm không khí và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Chất lượng không khí tại Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo, đang ở mức báo động, với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng được ghi nhận vào ngày 8 tháng 8 năm 2025. Thành phố này đã được xác định là nơi có chất lượng không khí không lành mạnh cho dân số nói chung.

Kinshasa đã vượt qua các thành phố khác để trở thành thành phố lớn bị ô nhiễm nặng nhất trên thế giới tại một thời điểm nhất định. Đây không phải là lần đầu tiên thành phố này xuất hiện trong danh sách này, vì trong tháng qua, Kinshasa liên tục đứng đầu danh sách các thành phố lớn bị ô nhiễm nhất. Các chuyên gia chỉ ra rằng chất lượng không khí tại Kinshasa nằm trong thể loại ‘không lành mạnh’, có thể gây ra các hiệu ứng sức khỏe cho mọi người.

Tình trạng ô nhiễm không khí ở Kinshasa hiện nay làm cho thành phố trở thành một trong những trung tâm đô thị bị ảnh hưởng nhiều nhất ở Trung Phi. Có nhiều yếu tố dẫn đến chất lượng không khí kém tại Kinshasa. Một trong những nguyên nhân chính là việc đốt cháy sinh khối rộng rãi do nông nghiệp, sản xuất than, và các đám cháy dư lượng cây trồng trong và xung quanh thành phố.

Ngoài ra, khí thải từ bếp củi gia đình và sử dụng nhiên liệu rắn khác trong các hộ gia đình đô thị cũng góp phần vào tình trạng ô nhiễm. Tình trạng ô nhiễm môi trường lâu dài từ các chất ô nhiễm công nghiệp như asen, chì, dẫn xuất DDT và PCB cũng tiếp tục ảnh hưởng đến dân số thông qua không khí, nước và chuỗi thực phẩm.

Thực thi hạn chế các quy định môi trường và kiểm soát chất thải và khí thải không đầy đủ ở khu vực đô thị và ven đô cũng làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Để bảo vệ bản thân khỏi chất lượng không khí kém, người dân được khuyên nên thực hiện các biện pháp bảo vệ như tránh hoạt động thể chất ngoài trời và theo dõi mức chất lượng không khí thường xuyên.

Một nghiên cứu toàn diện gần đây đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và dementia. Khoảng 57 triệu người trên toàn thế giới hiện đang mắc bệnh này, và con số dự kiến sẽ tăng lên ít nhất 150 triệu trường hợp vào năm 2050.

Báo cáo, được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại đơn vị dịch tễ học của Hội đồng nghiên cứu y học tại Đại học Cambridge, đã thực hiện một đánh giá có hệ thống về 51 nghiên cứu. Các nghiên cứu này đã sử dụng dữ liệu từ hơn 29 triệu người tham gia, những người đã tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong ít nhất một năm.

Mặc dù ô nhiễm không khí đã được xác định là một yếu tố nguy cơ cho bệnh dementia, nghiên cứu này, là nghiên cứu toàn diện nhất về loại hình này cho đến nay, đã tìm thấy mối liên hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê giữa ba loại ô nhiễm không khí và bệnh dementia. Các chất ô nhiễm này bao gồm: PM2.5, có nguồn gốc từ khí thải xe, nhà máy điện và bếp đốt củi; khí nitơ dioxide, phát sinh từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch; và khói, có nguồn gốc từ khí thải xe và đốt gỗ.

Khi hít vào, các chất ô nhiễm này có thể thâm nhập sâu vào phổi và có liên quan đến các bệnh về đường hô hấp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Cụ thể, nghiên cứu đã tìm thấy rằng đối với mỗi 10 microgram trên mét khối của PM2.5, nguy cơ tương đối của một người mắc bệnh dementia sẽ tăng 17%. Sử dụng số liệu tương đương cho khói, nguy cơ tăng 13%. Nồng độ PM2.5 và khói đã đạt hoặc vượt quá mức này vào năm 2023 tại các địa điểm gần đường ở trung tâm London, Birmingham và Glasgow.

Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh dementia là bệnh Alzheimer, và tại Vương quốc Anh, khoảng 982.000 người mắc bệnh này. Các triệu chứng bao gồm mất trí nhớ, khó khăn tập trung và thay đổi tâm trạng.

Tiến sĩ Haneen Khreis, tác giả cao cấp của nghiên cứu, cho biết rằng nghiên cứu này cung cấp ‘bằng chứng thêm để hỗ trợ quan sát rằng việc tiếp xúc lâu dài với ô nhiễm không khí ngoài trời là một yếu tố nguy cơ cho sự khởi đầu của bệnh dementia ở người lớn khỏe mạnh trước đây’.

Bà cũng nói: ‘Giải quyết ô nhiễm không khí có thể mang lại lợi ích sức khỏe, xã hội, khí hậu và kinh tế dài hạn. Nó có thể giảm gánh nặng to lớn cho bệnh nhân, gia đình và người chăm sóc, đồng thời giảm bớt áp lực lên các hệ thống chăm sóc sức khỏe bị quá tải’.

Ô nhiễm không khí có thể gây ra bệnh dementia thông qua việc gây viêm trong não và căng thẳng oxy hóa, là một quá trình hóa học trong cơ thể có thể gây hại cho các tế bào, protein và DNA.

Các nhà nghiên cứu đã thừa nhận rằng báo cáo này bị hạn chế vì phần lớn các nghiên cứu phân tích bao gồm những người tham gia da trắng và sống ở các nước có thu nhập cao. Họ cho biết các nghiên cứu trong tương lai về ô nhiễm không khí nên bao gồm nhiều người tham gia từ các nền tảng bị thiệt thòi.

Tiến sĩ Isolde Radford, quản lý chính sách cao cấp tại Alzheimer’s Research UK, cho biết: ‘Đánh giá nghiêm ngặt này bổ sung vào bằng chứng ngày càng tăng rằng việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí – từ khói xe đến bếp đốt củi – làm tăng nguy cơ mắc bệnh dementia’.

Bà cũng nói: ‘Ô nhiễm không khí là một trong những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được đối với bệnh dementia – nhưng nó không phải là điều mà các cá nhân có thể giải quyết một mình. Đó là nơi lãnh đạo của chính phủ là rất quan trọng’. Alzheimer’s Research UK đang kêu gọi một cách tiếp cận phòng ngừa sức khỏe mạnh mẽ, toàn diện – một cách tiếp cận đem lại sự phối hợp giữa các bộ phận ngoài y tế, bao gồm Defra, để hành động phối hợp về các yếu tố nguy cơ của bệnh dementia.

Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Đại học Cambridge hoặc Alzheimer’s Research UK.

Chuyển đổi xe xăng sang xe điện đang là một chủ trương quan trọng nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí, đặc biệt là từ nguồn phát thải lớn nhất là phương tiện giao thông. Tuy nhiên, quá trình thực hiện sẽ có tác động sâu rộng đến cuộc sống và công việc của người dân, nhất là những người sinh sống và làm việc trong khu vực vành đai 1 của Hà Nội.

Theo các nhà quản lý và chuyên gia, ô nhiễm không khí tại Hà Nội chủ yếu bắt nguồn từ phương tiện giao thông, chiếm khoảng 35% nguồn ô nhiễm. Trong đó, khí thải từ phương tiện giao thông chiếm khoảng 12% và bụi từ hoạt động giao thông là 23%. Để thực hiện chuyển đổi một cách hiệu quả, các chuyên gia đề xuất cần tiến hành khảo sát đánh giá, hoàn thiện thể chế chính sách, xây dựng cơ sở hạ tầng và xác định tiêu chuẩn khí thải cho xe máy. Quá trình chuyển đổi cần đảm bảo sự an toàn và thuận tiện cho người dân.

Hà Nội đã có các kế hoạch cụ thể để triển khai quá trình chuyển đổi, bao gồm việc khảo sát đánh giá, xác định người dân và đối tượng chịu ảnh hưởng, hoàn thiện thể chế chính sách và xây dựng cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng đề xuất các giải pháp như thúc đẩy mô hình đổi pin, tận dụng hệ thống cây xăng hiện hữu và phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị.

Để đảm bảo sự thành công của quá trình chuyển đổi, việc nâng cao nhận thức của người dân về mục tiêu, kế hoạch và cảm nhận rằng chính sách này là vì lợi ích của họ là rất quan trọng. Nếu người dân hiểu rõ và ủng hộ, họ sẽ tự nguyện thay đổi và tham gia vào quá trình chuyển đổi.

Hà Nội đang tích cực triển khai các kế hoạch để dẫn đầu trong công tác chuyển đổi, với lợi thế về Luật Thủ đô. Tuy nhiên, việc này cần sự phối hợp và hỗ trợ từ các bên liên quan để đảm bảo sự thành công. Các chuyên gia và nhà quản lý đang nỗ lực làm việc để triển khai các trạm sạc xe điện trên toàn thành phố, đồng thời thực hiện các dự án điều tra thị trường xe điện để có những giải pháp phù hợp cho quá trình chuyển đổi.

Hà Nội đang đẩy mạnh triển khai giải pháp “pháo xa sương mù” như một biện pháp cấp bách nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm bụi mịn trên địa bàn thành phố. Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) đã tăng cường hoạt động rửa đường và triển khai xe phun sương áp lực lớn để cải thiện chất lượng không khí. Mục tiêu chính của giải pháp này là giảm nồng độ bụi mịn, đặc biệt là bụi PM2.5, vốn đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của cộng đồng.

Trong những ngày giữa tháng 7/2025, người dân Hà Nội đã chứng kiến các làn sương mù trắng xóa xuất hiện trên các tuyến phố từ sớm. Hiện tượng này là kết quả của việc triển khai xe chuyên dụng thuộc dự án “pháo xa sương mù”. Đây là một phần trong nỗ lực kiểm soát ô nhiễm không khí của Hà Nội, khi chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại nhiều thời điểm đã vượt mức 170 đơn vị, ngưỡng được cảnh báo là có hại cho sức khỏe.

Theo số liệu quan trắc môi trường mới nhất, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội liên tục cao hơn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từ 1,5 đến 2 lần. Điều này đã khiến chất lượng không khí tại Hà Nội nhiều ngày liền rơi vào nhóm đỏ, thậm chí tím – mức rất nguy hại. Do đó, Hà Nội cần một giải pháp có tác động trực tiếp đến bụi lơ lửng trong không khí – thành phần chính của bụi mịn PM2.5/PM10.

Giải pháp “pháo sương mù” đã được lựa chọn và triển khai thí điểm tại 13 phường nội đô Hà Nội. Xe chuyên dụng được trang bị hệ thống phun sương với hạt nước siêu mịn có kích thước từ 50 đến 150 micromet. Những hạt sương này có khả năng kết dính bụi mịn trong không khí, khiến chúng nặng lên và nhanh chóng rơi xuống mặt đất.

Dữ liệu ban đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt của giải pháp này. Chỉ trong vòng một ngày, chỉ số AQI tại nhiều điểm giám sát nội đô đã giảm mạnh: từ mức 170 (ngày 15/7) xuống còn 62 (ngày 16/7). Người dân cũng ghi nhận không khí có vẻ dịu hơn, dễ thở hơn, đặc biệt là vào buổi sáng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia môi trường nhận định rằng “pháo xa sương mù” chỉ là giải pháp ngắn hạn, mang tính tình thế và không thể thay thế cho các biện pháp căn cơ về lâu dài. Để xử lý tận gốc vấn đề ô nhiễm bụi mịn, thành phố cần đồng bộ các giải pháp, bao gồm kiểm soát khí thải xe máy cũ, giám sát công trình xây dựng, xử lý nguồn bụi từ làng nghề và tăng cường mảng xanh.

GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, nguyên Viện trưởng Viện Môi trường Đô thị và Công nghiệp Việt Nam, cho rằng cần tích hợp công nghệ phun sương vào hệ thống dữ liệu môi trường đô thị. Xe cần được vận hành theo bản đồ ô nhiễm không khí theo thời gian thực, nơi nào chỉ số PM2.5 cao thì ưu tiên dập bụi tại đó.

Kỹ sư Nguyễn Thị Vân, chuyên gia công nghệ môi trường, cũng đồng tình với quan điểm này và cho rằng việc đầu tư vào xe phun sương là bước đi đúng, nhưng cần xây dựng một hệ sinh thái thông minh gồm dữ liệu quan trắc, bản đồ bụi mịn, trí tuệ nhân tạo để phân tích luồng bụi theo mùa, theo gió, và qua đó bố trí xe hoạt động một cách tối ưu, tiết kiệm.

Để hướng tới một chiến lược môi trường đô thị bền vững, Hà Nội vẫn cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp. Trước mắt, thành phố sẽ mở rộng mạng lưới xe phun sương, thực hiện chủ trương “phủ kín vành đai 1”, đồng thời kết hợp phun sương, quét sạch và rửa tinh tại các tuyến phố trọng điểm. Song song với đó, thành phố cũng cần siết chặt kiểm soát phát thải tại nguồn, bao gồm kiểm tra khí thải xe cơ giới, yêu cầu che chắn công trình xây dựng, và buộc lắp hệ thống phun sương tại các dự án mới.