Cải thiện môi trường kinh doanh đang trở thành một yếu tố quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp tại Việt Nam. Không chỉ là một quyết tâm chính trị, việc cải thiện này còn thể hiện kỳ vọng lớn của cộng đồng doanh nghiệp về một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch và an toàn hơn. Đây là những yếu tố cần thiết để đóng góp vào tăng trưởng chung về kinh tế và xã hội của đất nước.

Theo các đánh giá từ các tổ chức xếp hạng uy tín, môi trường kinh doanh tại Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trên các bảng xếp hạng. Những cải cách hiệu quả về thủ tục hành chính, minh bạch hóa chính sách và ổn định pháp lý đã giúp nâng cao vị thế của Việt Nam. Các nỗ lực này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và tự tin mở rộng quy mô, mà còn góp phần thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Các doanh nghiệp tại Việt Nam đã ghi nhận sự cải thiện trong môi trường kinh doanh. Chẳng hạn, Công ty trách nhiệm hữu hạn Thành Đồng, một doanh nghiệp hàng đầu tại tỉnh Bắc Ninh trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm đồng chất lượng cao, đã trở thành đối tác chiến lược của các tập đoàn điện tử hàng đầu thế giới. Giám đốc Trần Văn Hải chia sẻ rằng sự quyết liệt của chính quyền địa phương trong cải cách thủ tục hành chính đã giúp doanh nghiệp vượt qua nhiều khó khăn và thách thức của thị trường.

Tương tự, Phó Giám đốc Nhà máy may Hòa Thọ (Quảng Ngãi) Nguyễn Thị Mộng Hoài cũng đánh giá cao sự đồng hành tích cực từ chính quyền tỉnh. Bà Hoài cho biết rằng chính quyền tỉnh đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thông qua chính sách ưu đãi thuê đất dài hạn, hỗ trợ đào tạo lao động và tiếp cận các chương trình vay vốn với lãi suất thấp hơn mặt bằng chung.

Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 cho thấy rằng phần lớn doanh nghiệp cho rằng chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh đang có xu hướng cải thiện rõ rệt từng năm. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết bị thanh kiểm tra hơn ba lần một năm giảm còn 5%, thấp nhất từ trước đến nay; có tới 79% doanh nghiệp không gặp khó khăn khi thực hiện giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến.

Để thúc đẩy cải cách thể chế toàn diện, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP và Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8/1/2025, xác định cải cách thể chế là ‘đột phá của đột phá’ để tạo môi trường kinh doanh thông thoáng. Mục tiêu cụ thể là tăng ít nhất 10% số doanh nghiệp gia nhập thị trường năm 2025 so với năm 2024, giảm tỷ lệ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường xuống dưới 10%.

Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ và chính quyền địa phương trong việc cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm thiếu đồng bộ, chưa đủ minh bạch và chưa thật sự phù hợp thực tiễn trong hệ thống pháp luật kinh doanh. Do đó, việc cải cách thể chế và pháp luật kinh doanh cần được thúc đẩy mạnh mẽ và toàn diện hơn.

Sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới các địa phương đã giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi và đạt chuẩn quốc tế. Để duy trì đà tăng trưởng và đáp ứng kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ cùng các bộ, ngành và địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, kịp thời xây dựng và hoàn thiện pháp luật, có cơ chế và chính sách đột phá để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển.

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, việc “làm đúng luật” không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nhỏ phát triển một cách bài bản, minh bạch và bền vững. Mục tiêu xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp đang được Chính phủ tích cực triển khai trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, khi các chính sách quản lý mới bắt đầu được thực thi, hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang phải đối mặt với những thách thức lớn. Các chuyên gia chỉ ra rằng chi phí tuân thủ, năng lực vận hành và tâm lý lo ngại bị kiểm tra gắt gao đang là những rào cản đối với các doanh nghiệp này. Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Quốc hội, cho biết chi phí cho hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, kế toán viên, nộp thuế đầy đủ… có thể chiếm phần lớn trong doanh thu hoặc lợi nhuận vốn đã eo hẹp của các doanh nghiệp nhỏ.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng đồng tình rằng các chính sách hiện hành đang có xu hướng ngày càng chặt chẽ hơn. Điều này đặt ra áp lực rất lớn về chi phí, thời gian và năng lực thực hiện đối với doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là hộ kinh doanh cá thể. Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn cho rằng “làm đúng luật” là xu hướng không thể đảo ngược.

Chuyển từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hợp pháp hóa, mở ra cơ hội vay vốn, mở rộng quy mô và tăng độ tin cậy với đối tác. Để biến nỗi lo thành cơ hội, các chính sách cần được thiết kế linh hoạt, lộ trình hợp lý và hệ thống hỗ trợ đủ mạnh. Ông Phan Đức Hiếu đề xuất cần thiết kế chính sách pháp luật có tính phân loại, phù hợp với quy mô doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nên được hưởng cơ chế giảm yêu cầu về hồ sơ, điều kiện hoặc các bước thủ tục hành chính phù hợp năng lực thực hiện.

Ông Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng việc thực hiện chính sách cần kết hợp cả “lực đẩy” (bắt buộc phải làm) và “lực kéo” (hỗ trợ để muốn làm) như miễn phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử; cung cấp các khóa đào tạo ngắn ngày; và tư vấn kịp thời từ cơ quan chức năng. Đồng thời, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công Trường đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), nhấn mạnh rằng Nhà nước cần tiến xa hơn trong việc minh bạch hóa môi trường kinh doanh, loại bỏ các yếu tố “xin-cho”, giảm chi phí ngầm và quan trọng nhất là bảo đảm sự thống nhất giữa quy định trên giấy và thực thi thực tế.

Như vậy, có thể thấy rằng việc “làm đúng luật” không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nhỏ phát triển bền vững. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ và các chuyên gia, các doanh nghiệp nhỏ có thể vượt qua thách thức và biến “làm đúng luật” thành cơ hội để phát triển./p>

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.

Quốc hội Việt Nam là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của Việt Nam, có trách nhiệm ban hành các quy định pháp luật để hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp.