Luật An toàn thực phẩm hiện hành đã được triển khai hơn 12 năm, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng đa dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với người tiêu dùng. Bộ Y tế đã chỉ ra rằng một số quy định trong luật hiện hành còn thiếu tính đồng bộ, nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn, chưa theo kịp sự phát triển của ngành thực phẩm và xu hướng hội nhập quốc tế.

Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm vẫn còn sự chồng chéo, chưa thống nhất, dẫn đến việc giám sát, kiểm tra chất lượng thực phẩm, đặc biệt là nhóm thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung còn nhiều lỗ hổng. Công tác hậu kiểm sau khi cơ sở tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm chưa thực sự hiệu quả, trong khi tình trạng thực phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong xã hội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

Hiện tại, vẫn còn thiếu cơ chế thu hồi giấy chứng nhận hoặc tạm dừng cung cấp dịch vụ công đối với các cơ sở vi phạm. Việc phân định trách nhiệm giữa cơ sở sản xuất và đơn vị đứng tên công bố sản phẩm chưa rõ ràng, dễ gây khó khăn trong xử lý vi phạm. Trước yêu cầu cấp thiết, Bộ Y tế đã tổng kết toàn diện việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm, chỉ ra bất cập và xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) gồm 11 chương, 51 điều, đề cập đầy đủ các nội dung như quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện sản xuất, kinh doanh; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu; quảng cáo, ghi nhãn; kiểm nghiệm, đánh giá nguy cơ và quản lý rủi ro; thông tin truyền thông và vai trò quản lý nhà nước.

Để hoàn thiện dự thảo luật một cách chặt chẽ và bài bản, Bộ Y tế đã yêu cầu các bộ, ngành trung ương tiếp tục đóng góp ý kiến, đồng thời chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố nhanh chóng tham mưu cho UBND cấp tỉnh có văn bản góp ý gửi về Bộ Y tế để kịp tổng hợp, trình Chính phủ và Quốc hội đúng tiến độ. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.

Trong quá trình hoàn thiện, một trong những nội dung trọng tâm được chú ý là làm rõ đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường hậu kiểm, kiểm soát chất lượng lưu thông và áp dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu, đánh giá nguy cơ và cảnh báo rủi ro. Dự thảo cũng đề xuất tăng cường mức xử phạt hành chính, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh thực phẩm qua mạng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, nhiều ý kiến cho rằng cần có hướng dẫn chi tiết, phân loại rõ ràng các hành vi vi phạm để áp dụng mức phạt phù hợp. Những hành vi ít nghiêm trọng không nên bị xử phạt ở mức quá cao nhằm tránh gây áp lực không cần thiết cho các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hàng quán vỉa hè. Thay vào đó, cần chú trọng đến các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn chuyển đổi, nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.

Cùng với đó, việc huy động cộng đồng tham gia giám sát an toàn thực phẩm cũng được xem là giải pháp quan trọng. Các cơ chế như đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh từ người dân, khen thưởng người tố giác vi phạm sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát xã hội và thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý thực phẩm.

Trong thời gian gần đây, việc quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội đã trở thành một vấn đề đáng quan ngại. Hình ảnh các bác sĩ và nhân viên y tế trong trang phục áo blouse trắng xuất hiện tràn lan trong các đoạn clip quảng cáo sản phẩm, tạo ra sự mập mờ và làm giảm đi sự tin tưởng của người tiêu dùng vào thông tin quảng cáo.

Nhằm giải quyết vấn đề này, Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đang được Chính phủ lấy ý kiến, dự kiến sẽ đưa ra một khung pháp lý mới để quản lý hoạt động quảng cáo thực phẩm, đặc biệt là trên môi trường số. Môi trường số đã trở thành một “mảnh đất màu mỡ” cho những nội dung quảng cáo thiếu chất lượng, đánh vào tâm lý lo sợ bệnh tật và sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng.

Với những quy định mới được đề xuất trong Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi), các hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng sẽ phải tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và yêu cầu về tính minh bạch, chính xác. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng có thể đưa ra quyết định mua hàng dựa trên thông tin đáng tin cậy và tránh bị lừa đảo bởi những quảng cáo thiếu uy tín.

Các chuyên gia cho rằng, việc tăng cường quản lý quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự tin tưởng vào thị trường. Nếu Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) được thông qua, sẽ có những quy định cụ thể về việc quảng cáo thực phẩm chức năng, bao gồm yêu cầu về chứng nhận sản phẩm, nội dung quảng cáo và trách nhiệm của các bên liên quan.

Trước những vấn đề liên quan đến quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội, cơ quan chức năng cần có những biện pháp quyết liệt hơn để ngăn chặn những hành vi thiếu trách nhiệm và thiếu minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng và duy trì sự phát triển lành mạnh của thị trường.

Bộ Y tế đang chủ trì việc dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) nhằm giải quyết các hạn chế và vướng mắc phát sinh trong quá trình thi hành Luật An toàn thực phẩm hiện hành. Sau hơn 15 năm thực thi, Luật An toàn thực phẩm đã đạt được một số kết quả tích cực, tuy nhiên cũng phát sinh nhiều tồn tại, vướng mắc và bất cập cần được giải quyết.

Một trong những vấn đề bất cập là một số quy định còn chưa bảo đảm đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, và không còn bảo đảm tính khả thi trên thực tiễn. Hệ thống quản lý chưa kiểm soát được chất lượng của sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chức năng trong quá trình sản xuất và lưu thông trên thị trường. Bên cạnh đó, hệ thống quản lý và mô hình tổ chức bộ máy quản lý về an toàn thực phẩm trên toàn quốc chưa tinh gọn, thống nhất, và chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao.

Công tác hậu kiểm, kiểm tra và giám sát sau khi thực phẩm tự công bố và đăng ký bản công bố còn chưa thường xuyên; tình trạng thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng diễn ra phổ biến gây bức xúc dư luận. Những vấn đề này cho thấy cần có những sửa đổi, bổ sung để nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đề xuất bổ sung một số hành vi nghiêm cấm khi thực hiện quảng cáo và kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, quảng cáo thực phẩm sai sự thật, gây nhầm lẫn đối với người tiêu dùng; sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, danh nghĩa của các đơn vị, cơ sở y tế, nhân viên y tế, ý kiến của người bệnh, lời nói, bài viết của nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung mức tiền phạt cụ thể đối với hành vi vi phạm hành chính. Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường và khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật. Mức phạt tiền đối với vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

Mức phạt tiền tối đa là 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức, trừ trường hợp áp dụng mức phạt cao nhất theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính mà vẫn còn thấp hơn 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm thì mức phạt được áp dụng không quá 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm.

Việc xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) là rất cần thiết nhằm giải quyết kịp thời các hạn chế, vướng mắc, bất cập trong các quy định của Luật; xác định và đề cao trách nhiệm của cơ quan quản lý, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thực phẩm, nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững.