Hà Nội đang đẩy mạnh triển khai giải pháp “pháo xa sương mù” như một biện pháp cấp bách nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm bụi mịn trên địa bàn thành phố. Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) đã tăng cường hoạt động rửa đường và triển khai xe phun sương áp lực lớn để cải thiện chất lượng không khí. Mục tiêu chính của giải pháp này là giảm nồng độ bụi mịn, đặc biệt là bụi PM2.5, vốn đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của cộng đồng.

Trong những ngày giữa tháng 7/2025, người dân Hà Nội đã chứng kiến các làn sương mù trắng xóa xuất hiện trên các tuyến phố từ sớm. Hiện tượng này là kết quả của việc triển khai xe chuyên dụng thuộc dự án “pháo xa sương mù”. Đây là một phần trong nỗ lực kiểm soát ô nhiễm không khí của Hà Nội, khi chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại nhiều thời điểm đã vượt mức 170 đơn vị, ngưỡng được cảnh báo là có hại cho sức khỏe.

Theo số liệu quan trắc môi trường mới nhất, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội liên tục cao hơn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từ 1,5 đến 2 lần. Điều này đã khiến chất lượng không khí tại Hà Nội nhiều ngày liền rơi vào nhóm đỏ, thậm chí tím – mức rất nguy hại. Do đó, Hà Nội cần một giải pháp có tác động trực tiếp đến bụi lơ lửng trong không khí – thành phần chính của bụi mịn PM2.5/PM10.

Giải pháp “pháo sương mù” đã được lựa chọn và triển khai thí điểm tại 13 phường nội đô Hà Nội. Xe chuyên dụng được trang bị hệ thống phun sương với hạt nước siêu mịn có kích thước từ 50 đến 150 micromet. Những hạt sương này có khả năng kết dính bụi mịn trong không khí, khiến chúng nặng lên và nhanh chóng rơi xuống mặt đất.

Dữ liệu ban đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt của giải pháp này. Chỉ trong vòng một ngày, chỉ số AQI tại nhiều điểm giám sát nội đô đã giảm mạnh: từ mức 170 (ngày 15/7) xuống còn 62 (ngày 16/7). Người dân cũng ghi nhận không khí có vẻ dịu hơn, dễ thở hơn, đặc biệt là vào buổi sáng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia môi trường nhận định rằng “pháo xa sương mù” chỉ là giải pháp ngắn hạn, mang tính tình thế và không thể thay thế cho các biện pháp căn cơ về lâu dài. Để xử lý tận gốc vấn đề ô nhiễm bụi mịn, thành phố cần đồng bộ các giải pháp, bao gồm kiểm soát khí thải xe máy cũ, giám sát công trình xây dựng, xử lý nguồn bụi từ làng nghề và tăng cường mảng xanh.

GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, nguyên Viện trưởng Viện Môi trường Đô thị và Công nghiệp Việt Nam, cho rằng cần tích hợp công nghệ phun sương vào hệ thống dữ liệu môi trường đô thị. Xe cần được vận hành theo bản đồ ô nhiễm không khí theo thời gian thực, nơi nào chỉ số PM2.5 cao thì ưu tiên dập bụi tại đó.

Kỹ sư Nguyễn Thị Vân, chuyên gia công nghệ môi trường, cũng đồng tình với quan điểm này và cho rằng việc đầu tư vào xe phun sương là bước đi đúng, nhưng cần xây dựng một hệ sinh thái thông minh gồm dữ liệu quan trắc, bản đồ bụi mịn, trí tuệ nhân tạo để phân tích luồng bụi theo mùa, theo gió, và qua đó bố trí xe hoạt động một cách tối ưu, tiết kiệm.

Để hướng tới một chiến lược môi trường đô thị bền vững, Hà Nội vẫn cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp. Trước mắt, thành phố sẽ mở rộng mạng lưới xe phun sương, thực hiện chủ trương “phủ kín vành đai 1”, đồng thời kết hợp phun sương, quét sạch và rửa tinh tại các tuyến phố trọng điểm. Song song với đó, thành phố cũng cần siết chặt kiểm soát phát thải tại nguồn, bao gồm kiểm tra khí thải xe cơ giới, yêu cầu che chắn công trình xây dựng, và buộc lắp hệ thống phun sương tại các dự án mới.

Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm phát triển giao thông xanh, hướng tới giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tại một buổi họp báo gần đây, Sở Xây dựng thành phố đã cung cấp thông tin chi tiết về các đề án quan trọng trong lĩnh vực giao thông vận tải, đặc biệt là các giải pháp chuyển đổi sang năng lượng xanh.

Một trong những đề án nổi bật được Viện Nghiên cứu phát triển thành phố thực hiện là đề án chuyển đổi xe máy từ sử dụng xăng sang điện cho tài xế xe ôm công nghệ và giao hàng. Đề án này không chỉ tập trung vào việc thay thế phương tiện hiện tại bằng xe máy điện mà còn đề xuất các giai đoạn chuyển đổi phù hợp, xây dựng chính sách hỗ trợ cho cả tài xế và người dân khi mua xe máy điện.

Đề án chuyển đổi xe máy sang điện được xem là một bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển giao thông xanh của thành phố. Với việc thực hiện đề án này, thành phố kỳ vọng sẽ giảm thiểu ô nhiễm không khí, cải thiện điều kiện môi trường sống cho người dân, đồng thời hỗ trợ phát triển công nghiệp xe điện trong nước.

Theo thông tin từ Sở Xây dựng, đề án đang được hoàn thiện và sẽ sớm được trình lên các cấp có thẩm quyền để phê duyệt. Sau khi được thông qua, đề án sẽ được triển khai theo lộ trình cụ thể, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và địa phương.

Ngoài đề án chuyển đổi xe máy sang điện, thành phố cũng đang nghiên cứu và triển khai nhiều giải pháp khác nhằm phát triển giao thông xanh. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong việc bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và xây dựng một môi trường sống bền vững cho người dân.

Trong thời gian tới, người dân và tài xế có thể kỳ vọng vào những thay đổi tích cực trong lĩnh vực giao thông vận tải của thành phố. Với sự hỗ trợ từ các chính sách và giải pháp mới, việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện xanh sẽ trở nên dễ dàng hơn, góp phần xây dựng một thành phố phát triển bền vững.

Sở Xây dựng TPHCM đang tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan để triển khai các đề án giao thông xanh.