Liên bang Nga đã âm thầm mở rộng cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân của mình trong những năm gần đây, như được tiết lộ qua các hình ảnh vệ tinh mới. Những phát hiện này không chỉ cho thấy sự hiện đại hóa cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân của Nga mà còn gửi đi một thông điệp cứng rắn tới NATO và Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine đang tiếp diễn. Các chuyên gia phân tích rằng việc nâng cấp này có thể xuất phát từ hai lý do chính: nâng cấp định kỳ và thể hiện sức mạnh với các cường quốc hạt nhân khác.

Các hình ảnh vệ tinh gần đây đã tiết lộ hoạt động xây dựng quy mô lớn tại năm địa điểm quân sự của Nga, trong đó có bốn địa điểm gần châu Âu, bao gồm Belarus, Kaliningrad và vùng duyên hải Bắc Cực của Nga, và một địa điểm gần Thái Bình Dương, gần Alaska. Đáng chú ý, tại Belarus, gần thị trấn Asipovichy, hoạt động xây dựng tại Căn cứ đạn dược số 1405 đã được phát hiện. Các dấu hiệu bao gồm hàng rào ba lớp, các tòa nhà mới, đường dốc dỡ hàng có mái che và một ăng-ten lớn – tất cả đều là dấu hiệu điển hình của một cơ sở lưu trữ hạt nhân.

Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất là tại Belarus, nơi các nhà phân tích phát hiện hoạt động xây dựng quy mô lớn tại Căn cứ đạn dược số 1405. Hình ảnh vệ tinh cho thấy có hàng rào ba lớp, các tòa nhà mới, đường dốc dỡ hàng có mái che và một ăng-ten lớn – tất cả đều là dấu hiệu điển hình của một cơ sở lưu trữ hạt nhân. Ngoài ra, một đầu mối đường sắt mới đã được xây dựng để kết nối căn cứ với mạng lưới đường sắt quốc gia, có khả năng phục vụ việc vận chuyển đầu đạn.

Các chuyên gia cho rằng cơ sở này đã sẵn sàng để lưu trữ vũ khí hạt nhân của Liên bang Nga. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã tuyên bố rằng các đầu đạn chiến thuật này “mạnh gấp ba lần” quả bom Mỹ thả xuống Hiroshima và Nagasaki. Tuy nhiên, Tổng thư ký Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) Sergei Lebedev sau đó làm rõ rằng các vũ khí này vẫn sẽ do Liên bang Nga kiểm soát thông qua cơ chế “nút hạt nhân kép”, đòi hỏi sự cho phép từ cả hai bên – trên thực tế, quyền quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay Moskva (Moscow).

Liên bang Nga vẫn là quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, với khoảng 4.300 đầu đạn đang hoạt động. Mỹ có khoảng 3.700 đầu đạn. Cả hai nước đều đang nâng cấp lực lượng hạt nhân của mình. Ví dụ, Mỹ đang thay thế các tên lửa Minuteman III cũ kỹ bằng một hệ thống mới có tên là Sentinel.

Liên bang Nga chưa đưa ra bình luận nào về các phát hiện từ ảnh vệ tinh, và chính phủ Belarus cũng giữ im lặng. Các chuyên gia cho rằng dù hiện tại các địa điểm trên có thể chưa lưu trữ đầu đạn hạt nhân, nhưng tốc độ và quy mô xây dựng có thể khiến căng thẳng xoay quanh vũ khí hạt nhân ngày càng gia tăng.

Tướng Chris Donahue, Tư lệnh Lục quân Mỹ tại châu Âu và châu Phi, mới đây tuyên bố rằng NATO hiện có khả năng chiếm lấy vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga nhanh chóng hơn bao giờ hết. Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa NATO và Nga gia tăng, cùng với việc triển khai chiến lược mới của liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu, nhằm tăng cường khả năng phòng thủ ở sườn phía Đông của châu Âu.

Chiến lược này bao gồm việc tăng cường lực lượng trên bộ, tích hợp sản xuất quốc phòng, và triển khai các hệ thống kỹ thuật số cũng như bệ phóng tiêu chuẩn để phối hợp nhanh chóng trên chiến trường. Ông Donahue nhấn mạnh rằng lãnh thổ trên bộ đang ngày càng trở nên quan trọng và có thể giúp phá vỡ các rào cản phòng thủ của đối phương.

Ông cũng lấy ví dụ về xung đột ở Ukraine để minh họa cho khả năng mới này. Trước đó, một nghị sĩ Nga đã cảnh báo rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào Kaliningrad sẽ được coi là tấn công vào Nga và sẽ đối mặt với các biện pháp trả đũa mạnh mẽ, bao gồm cả vũ khí hạt nhân.

Kaliningrad là một vùng lãnh thổ của Nga, bị tách biệt và không có đường bộ nối trực tiếp với phần còn lại của Nga. Khu vực này được coi là một trong những khu vực quân sự hóa nhất ở châu Âu và là điểm nóng trong quan hệ căng thẳng giữa Nga và NATO.

Gần đây, tình báo phương Tây cũng đưa ra đánh giá rằng Nga có thể tạo ra mối đe dọa quân sự cho các thành viên NATO trong vòng 5 năm tới. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, cũng cảnh báo rằng xung đột giữa Nga và Ukraine có thể leo thang thành một cuộc tấn công trực tiếp vào lãnh thổ của NATO.

Trong bối cảnh tình hình an ninh châu Âu đang trở nên phức tạp hơn, các tuyên bố gần đây của Tướng Chris Donahue và Tổng thống Volodymyr Zelensky nhấn mạnh sự cần thiết của việc tăng cường hợp tác quân sự và chính trị giữa các quốc gia thành viên NATO để đối mặt với những thách thức an ninh mới.

Động thái này cũng cho thấy sự chuyển biến trong chiến lược quân sự của NATO, từ việc tập trung vào phòng thủ sang việc tăng cường khả năng tấn công và phản công. Điều này có thể làm gia tăng căng thẳng giữa NATO và Nga, và có thể đẩy nhanh sự phát triển của các công nghệ quân sự mới.

Trong một diễn biến mới, Nga đã lên tiếng cảnh báo nghiêm khắc về bất kỳ cuộc tấn công nào vào vùng Kaliningrad, và coi đây là hành động tương đương với tấn công trực tiếp vào lãnh thổ Nga. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nga, nghị sĩ Leonid Slutsky, đã tuyên bố rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào khu vực này sẽ dẫn đến đòn trả đũa cứng rắn, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí hạt nhân.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tư lệnh Lục quân Mỹ tại châu Âu và châu Phi, tướng Christopher Donahue, nói rằng NATO có khả năng ‘xóa sổ’ khu vực Kaliningrad trong thời gian ngắn. Căng thẳng giữa Nga và NATO đang gia tăng trong bối cảnh khu vực Baltic đang bị quân sự hóa. Kaliningrad, một khu vực của Nga nằm giữa các nước NATO, được coi là có vị trí chiến lược quan trọng.

Khu vực này từng là một phần của Đức nhưng sau Thế chiến II trở thành một phần của Liên Xô và hiện là một phần của Nga. Kaliningrad được ví như ‘tàu sân bay không thể chìm’ của Nga giữa lòng NATO, là một căn cứ quân sự quan trọng với ý nghĩa chiến lược trong việc hình thành khu vực chống tiếp cận, chống xâm nhập của Nga tại khu vực Biển Baltic.

Khu vực này cũng giáp với hành lang Suwalki, một khu vực dễ tổn thương của NATO. Nga coi các tuyên bố của tướng Donahue là một hành động khiêu khích và đe dọa an ninh quốc gia. Nghị sĩ Slutsky kêu gọi các nhà lãnh đạo quân sự phương Tây có cách tiếp cận có trách nhiệm đối với những tuyên bố như vậy để tránh leo thang căng thẳng.

Học thuyết hạt nhân sửa đổi của Nga cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp xảy ra hành động tấn công đe dọa sự tồn vong của Nga hoặc trong trường hợp xảy ra các cuộc tấn công quy mô lớn bằng vũ khí thông thường. Vị trí chiến lược của Kaliningrad khiến nó trở thành mối đe dọa với NATO và cũng là một điểm yếu đối với Nga.

Nếu xung đột xảy ra, việc liên minh có thể cắt đứt nó với lục địa Nga xảy ra dễ dàng hơn. Do đó, Kaliningrad không chỉ là một khu vực quan trọng của Nga mà còn có khả năng răn đe với NATO. Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, cộng đồng quốc tế đang theo dõi chặt chẽ tình hình để tránh leo thang xung đột.