Thế hệ trẻ Gen Z tại Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc quản lý tài chính cá nhân. Một khảo sát gần đây về Chỉ số Khả năng Ổn định Tài chính 2025 của Sun Life Châu Á đã đưa ra những thông tin đáng chú ý về tình hình tài chính của Gen Z tại Việt Nam. Theo khảo sát này, Gen Z tại Việt Nam dường như đứng sau các thế hệ khác về cả sự tự tin lẫn sự chuẩn bị tài chính.

Cụ thể, chỉ 52% Gen Z cảm thấy an toàn về tài chính, thấp hơn so với 66% người thuộc nhóm Baby Boomer và 60% Millennials. Điều này cho thấy một khoảng cách lớn về sự tự tin tài chính giữa Gen Z và các thế hệ trước. Một vấn đề đáng chú ý khác là Gen Z ít tìm kiếm sự hỗ trợ tài chính nhất. Có tới 28% Gen Z không hỏi ý kiến bất kỳ ai khi đưa ra quyết định tài chính, mặc dù họ đang rất cần sự hướng dẫn từ các nguồn đáng tin cậy.

Khảo sát cũng chỉ ra rằng người Việt có xu hướng tập trung vào nhu cầu ngắn hạn thay vì mục tiêu tài chính lâu dài. Có tới 93% người khảo sát cảm thấy chịu ảnh hưởng bởi lạm phát, trong đó 43% bị ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng chi trả hàng tháng. Điều này dẫn đến việc chi tiêu hàng ngày trở thành ưu tiên hàng đầu với 58% người tham gia khảo sát, trong khi việc chuẩn bị cho nghỉ hưu rớt xuống vị trí thứ 6 trong danh sách ưu tiên.

Tiết kiệm cho các khoản chi tiêu khẩn cấp đã vươn lên thành mục tiêu quan trọng thứ hai với 42% người lựa chọn. Tuy nhiên, thiếu kế hoạch dài hạn vẫn là một rào cản lớn cho sự ổn định tài chính. Hơn một nửa số người tham gia (52%) không có kế hoạch tài chính vượt quá 12 tháng, và chỉ 8% có tầm nhìn vượt mốc 10 năm.

Những con số này cho thấy một thách thức đáng lo ngại ở thế hệ trẻ Việt Nam, đặc biệt là Gen Z khi họ đơn độc trong các quyết định tài chính, thường không được tiếp cận các nguồn tư vấn chuyên nghiệp. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ các tổ chức tài chính cũng như gia đình và bạn bè để giúp Gen Z xây dựng sự ổn định tài chính lâu dài.

Để cải thiện tình hình này, các tổ chức tài chính có thể cung cấp các chương trình giáo dục tài chính dành cho Gen Z, giúp họ hiểu rõ hơn về quản lý tài chính cá nhân và lập kế hoạch tài chính dài hạn. Đồng thời, gia đình và bạn bè cũng cần tạo điều kiện để Gen Z có thể tiếp cận các nguồn tư vấn chuyên nghiệp và học hỏi từ kinh nghiệm của những người đi trước.

Cuối cùng, để xây dựng sự ổn định tài chính lâu dài, Gen Z cần chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ và tư vấn từ các nguồn đáng tin cậy, cũng như không ngừng học hỏi và nâng cao kiến thức về quản lý tài chính cá nhân. Chỉ khi có sự chuẩn bị và lập kế hoạch tài chính kỹ lưỡng, Gen Z mới có thể đối mặt với những thách thức tài chính trong tương lai một cách tự tin và hiệu quả.

Thế hệ Gen Z, những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012, đang trở thành tâm điểm của sự chú ý với sự nhạy bén về công nghệ và tư duy mở. Tuy nhiên, một thực tế đang ngày càng trở nên đáng lo ngại khi nhiều cá nhân thuộc thế hệ này dường như đang mang trong mình thói quen “lười làm nhưng lại tiêu xài giỏi”. Một ví dụ điển hình là Trung, cháu tôi, 23 tuổi, tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin gần một năm nhưng vẫn chưa tìm được công việc ổn định.

Trung đã từng có một công việc tại một trường THCS nhưng chỉ sau hai tháng, cháu đã quyết định nghỉ việc với lý do “buồn, nhàm chán”. Không lâu sau đó, chị gái tôi đã xin việc ở một công ty tài chính cho Trung, nhưng chỉ hơn một tháng, cháu lại tiếp tục nghỉ việc với lý do “áp lực quá làm không nổi”. Trong khi việc kiếm tiền đang trở nên khó khăn, Trung lại tiêu tiền một cách dễ dàng và xuất sắc. Cứ 2-3 ngày, chị gái tôi lại phải chuyển tiền vào tài khoản của cháu.

Thay vì tiết kiệm hay chi tiêu một cách hợp lý khi vẫn còn phụ thuộc về mặt tài chính, Trung lại chọn cách tận hưởng cuộc sống một cách ung dung. Cháu thường xuyên khoe với bạn bè về việc “tận hưởng cuộc sống” và cho rằng đi làm là điều không cần thiết. Phong cách sống của Trung bao gồm những quán cà phê sang trọng, nhà hàng Hàn, Nhật đắt đỏ, và các buổi “quẩy” tại bar, pub vào cuối tuần.

Không chỉ xin tiền tiêu xài, Trung còn xin mẹ đầu tư bộ máy chơi game xịn xò gần cả 100 triệu đồng, với lý do “con phải thoải mái đầu óc mới đi làm kiếm tiền được”. Hành động này cho thấy sự thiếu trách nhiệm với tiền bạc của Trung, cũng như sự vô tâm, vô cảm trước gánh nặng tài chính mà cha mẹ phải gánh.

Thực trạng này không chỉ dừng lại ở Trung mà nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một bộ phận Gen Z có xu hướng coi trọng trải nghiệm hơn tích lũy tài sản. Họ sẵn sàng chi trả cho những trải nghiệm ngắn hạn như du lịch, ẩm thực cao cấp, hay các thiết bị công nghệ mới nhất để bắt kịp xu hướng. Tuy nhiên, nếu họ không có việc làm, thu nhập ổn định và biết cách quản lý tài chính, thì việc tiêu xài này sẽ trở thành một vấn đề đáng báo động.

Trong một năm qua, cuộc sống của Trung giống như “tầm gửi”: ban ngày chẳng ai thấy mặt, đến khi mọi người đi ngủ thì mới mò xuống ăn, sau đó lại vùi đầu vào thế giới ảo với game online thâu đêm. Lối sống này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, mà còn khiến Trung bỏ lỡ những cơ hội để phát triển bản thân. Sự chiều chuộng “bất chấp” của chị tôi, dù biết cả nhà ai cũng “ngứa mắt”, chỉ càng củng cố thêm thói quen sống dựa dẫm và thiếu trách nhiệm của cháu.

“Lười làm nhưng tiêu xài giỏi” của một bộ phận Gen Z đang phản ánh một vấn đề lớn hơn về giáo dục gia đình hay chỉ là giai đoạn “lười, ký sinh” tạm thời của một thế hệ lớn lên trong điều kiện quá đủ đầy? Điều này cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc để Gen Z có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình, trở thành những cá nhân tự lập và đóng góp tích cực cho xã hội.

Diễn đàn “Ý kiến GEN Z” – Không gian để sẻ chia

Mỗi thế hệ đều có tiếng nói riêng. Gen Z – người trẻ giữa thế giới nhiều chuyển động – cũng có những suy nghĩ, cảm xúc, trăn trở về các vấn đề trong cuộc sống. Diễn đàn “Ý kiến gen Z – không gian để sẻ chia” là nơi lắng nghe những góc nhìn ấy – một không gian để nói điều mình nghĩ, viết điều mình cảm nhận. Đây còn là nhịp cầu đối thoại giữa gen Z với các thế hệ đi trước để hiểu nhau hơn, đồng hành cùng nhau tốt hơn.

Nếu có điều muốn sẻ chia, bạn có thể gửi bài từ 600-800 từ đến: [email protected].