Chiều ngày 22-7, tại TP.HCM, Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội đã tổ chức buổi khảo sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả. Tình hình sản xuất và kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.

Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cho biết trên địa bàn TP hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm. TP.HCM cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Trong lĩnh vực thực phẩm, TP quản lý hơn 13.700 cơ sở kinh doanh, 2.800 cơ sở sản xuất – chế biến, hàng ngàn bếp ăn, siêu thị, chợ đầu mối và cửa hàng tiện lợi.

Theo bác sĩ Nam, hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc và thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến rất phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đây là hành vi phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao, nên các đối tượng ngày càng manh động và khó kiểm soát. Quá trình sản xuất thuốc giả thường được tổ chức tại nhiều địa điểm cùng lúc, nhằm gây khó khăn cho việc phát hiện. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội, ứng dụng giao hàng tận nơi để mua bán, che giấu địa điểm giao dịch.

Khu vực sản xuất thường nằm ở nhà không số, nơi vắng người qua lại hoặc được nguỵ trang dưới vỏ bọc công ty hợp pháp, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý. Liên quan đến sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, bác sĩ Nam cho biết các đối tượng thường nhắm đến các mặt hàng có giá trị cao. Thay vì sản xuất hàng loạt, họ chọn cách xé lẻ, sản xuất nhỏ giọt theo đơn hàng, tiêu thụ đến đâu làm đến đó. Đặc biệt, người đặt hàng không được tiếp cận nơi sản xuất, nhằm hạn chế nguy cơ bị lộ và qua mặt cơ quan chức năng.

Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật; tập trung vào những loại mặt hàng có sức tiêu thụ lớn, các thương hiệu lớn trên thị trường. Hiện nay, một số cơ sở sản xuất hàng giả còn tinh vi hơn khi tự thiết kế mẫu sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in giả số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm. Các đối tượng cũng sử dụng mã vạch, mã QR và tem chứng nhận giả nhằm đánh lừa các điểm bán lẻ và người tiêu dùng.

Trong thời gian qua, TP.HCM đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng thuốc, ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả thuốc kém chất lượng lưu hành trên thị trường. Cụ thể, Công an TP.HCM đã phát hiện nhiều vụ việc quy mô lớn. Điển hình như một vụ thu giữ hơn 1.160 thùng thuốc giả trị giá hàng tỉ đồng cùng dây chuyền sản xuất hiện đại và nguyên liệu không rõ nguồn gốc.

Một vụ khác do Công an TP.HCM phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương triệt phá cho thấy cơ sở sản xuất sữa giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Abbott Ensure, Glucerna với tổng giá trị lên đến 14,5 tỉ đồng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm, chỉ bán hàng qua mạng để tránh bị phát hiện. Từ năm 2024 đến giữa năm 2025, Sở Y tế và Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã kiểm tra hàng chục ngàn cơ sở, xử phạt hàng trăm trường hợp sản xuất kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả với tổng số tiền phạt lên đến hàng tỉ đồng, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động, thu hồi sản phẩm và tiêu hủy hàng giả.

Riêng trong tháng cao điểm từ 15-5 đến 15-6, TP.HCM xử lý 3.341 vụ, khởi tố 2 vụ với 6 bị can. Để tăng cường hiệu quả quản lý, TP.HCM đã triển khai cổng tra cứu hành nghề y dược (https://tracuu.medinet.org.vn) và công khai danh sách cơ sở vi phạm trên các cổng thông tin điện tử. Hệ thống quản lý thuốc quốc gia được áp dụng để theo dõi vòng đời thuốc.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Nam, cuộc chiến chống thuốc giả, thực phẩm giả vẫn còn nhiều thách thức. Lực lượng kiểm tra còn mỏng, trong khi số lượng cơ sở sản xuất, kinh doanh quá lớn. Các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, đặc biệt là lợi dụng thương mại điện tử để buôn bán, gây khó khăn trong việc phát hiện và xử lý.

Từ thực tiễn đó, TP.HCM kiến nghị Quốc hội sửa đổi Bộ luật Hình sự, tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả. Đồng thời, thành phố đề xuất Chính phủ nâng mức xử phạt hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông để quản lý hoạt động thương mại điện tử. TP cũng đề nghị Bộ Y tế đẩy mạnh số hóa dữ liệu kiểm nghiệm, bổ sung thiết bị kiểm tra nhanh và hoàn thiện các quy định liên quan đến an toàn thực phẩm. Bộ Tài chính được kiến nghị sớm hướng dẫn việc xây dựng kho lưu trữ tang vật phục vụ điều tra và xét xử.

Trong bối cảnh hiện nay, vấn đề hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở thành một thách thức lớn cho xã hội, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho các doanh nghiệp chân chính và người tiêu dùng. Tình trạng này không chỉ diễn ra tại các kênh bán hàng truyền thống mà còn lan rộng trên các nền tảng thương mại điện tử.

Tại tọa đàm ‘Nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng’ do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp cùng Ban Chỉ đạo Cuộc vận động ‘Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam’ tổ chức, các chuyên gia và doanh nghiệp đã thảo luận và chia sẻ về vấn đề này. Ông Hoàng Thế Nhu, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty May10, đã nêu lên thực trạng công ty đang phải đối mặt với tình trạng hàng giả mạo danh thương hiệu May10 tràn lan trên mạng xã hội. Các đối tượng thường lập các công ty hoặc fanpage, website với tên gọi gần giống như ‘May Mười’, ‘May10 Hà Nội’ để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Chúng quảng cáo sản phẩm dưới danh nghĩa ‘đồng phục công sở’, ‘hàng xuất dư’, ‘xả kho’ với giá rẻ nhưng kém chất lượng.

Ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, cũng cho biết các đối tượng sản xuất hàng giả đang sử dụng những thủ đoạn mới như khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa, che giấu nguồn gốc lô hàng vi phạm. Đặc biệt, một hình thức mới đang xuất hiện là trao đổi giữa hàng thật với hàng giả. Điều này cho thấy sự phức tạp và tinh vi trong hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả.

Các chuyên gia nhận định rằng cuộc chiến chống hàng giả cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống và mỗi người dân. Sự đồng lòng và trách nhiệm của cả cộng đồng, đặc biệt là vai trò của người tiêu dùng và báo chí, là rất quan trọng. Khi người tiêu dùng có đủ thông tin, kỹ năng nhận diện và dũng cảm nói không với hàng giả, đó chính là lá chắn hữu hiệu để bảo vệ thương hiệu, bảo vệ thị trường trong nước.

Tóm lại, cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng cần sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan chức năng, doanh nghiệp và chính người tiêu dùng. Sự quyết tâm và phối hợp chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác chống hàng giả, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Người tiêu dùng cần được nâng cao nhận thức để có thể phân biệt và từ chối sử dụng hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp sản xuất và buôn bán hàng giả.

Chỉ khi có sự phối hợp và nỗ lực từ tất cả các bên, chúng ta mới có thể đẩy lùi tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, an toàn cho người tiêu dùng và các doanh nghiệp chân chính.

Tình trạng hàng giả, hàng nhái đang ngày càng trở nên phổ biến và tinh vi, gây ra những thách thức lớn cho các doanh nghiệp chân chính cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng. Các mặt hàng giả mạo không chỉ giới hạn ở những sản phẩm thông thường mà còn lan rộng đến các thương hiệu xa xỉ và hàng hóa có giá trị cao.

Ông Nguyễn Ngọc Tý, Giám đốc điều hành Công ty Thời trang Nón Sơn, đã chia sẻ về những khó khăn mà công ty ông đã trải qua trong suốt 30 năm qua trong việc chống lại hàng giả. Điểm nổi bật trong câu chuyện của Nón Sơn là việc phát hiện ra hàng giả thông qua các biện pháp kỹ thuật chuyên sâu. Một trường hợp đáng chú ý là khi tiến hành kiểm thử bằng lực rơi của quả tạ 7 kg từ độ cao 2 mét, một chiếc mũ bảo hiểm trông giống hệt nhau với sản phẩm thật đã vỡ tan, hoàn toàn không có khả năng bảo vệ người dùng.

Hàng giả không chỉ gây tổn hại về mặt tài chính cho các doanh nghiệp chân chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và niềm tin của người tiêu dùng. Ông Tý cho biết, một thủ đoạn phổ biến của hàng giả là mua sản phẩm thật để kiểm nghiệm, sau đó sản xuất hàng giả với tem chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy đã được cấp.

Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, cũng chia sẻ về những thách thức mà công ty ông gặp phải khi sản xuất cà-phê nguyên chất. Mặc dù đã xuất khẩu cà-phê đến hơn 100 thị trường, Phúc Sinh gặp khó khăn trong việc tiêu thụ cà-phê nguyên chất tại thị trường trong nước do thói quen tiêu dùng đã quen với cà-phê pha trộn hương liệu.

Ông Nguyễn Thuận Đạt, Giám đốc điều hành Công ty Thời trang và mỹ phẩm Duy Anh, cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng hàng giả trong ngành xa xỉ phẩm. Hàng giả không chỉ gây thất thu lớn cho doanh nghiệp chính hãng mà còn ảnh hưởng đến uy tín quốc gia.

Để ngăn chặn hàng giả, các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng và người tiêu dùng. Ông Lê Huy Anh, Phó Cục trưởng Sở hữu trí tuệ, thừa nhận rằng chống hàng giả là một cuộc chiến không cân sức và cần sự phối hợp của cả hệ thống.

Từ góc nhìn của cơ quan quản lý thị trường, ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chi cục trưởng Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng việc kiểm tra tại các điểm kinh doanh thường diễn ra công khai và cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng.

Các chuyên gia cho rằng, hầu như bất kỳ sản phẩm nào cũng có nguy cơ bị làm giả và doanh nghiệp cần thể hiện quyết tâm trong việc bảo vệ thương hiệu. Ông Nguyễn Viết Hồng, Chủ tịch HĐQT Công ty Vina CHG, đã chia sẻ về việc xây dựng hệ sinh thái bảo vệ thương hiệu với các giải pháp như tem chống giả, tem truy xuất nguồn gốc.

Về phía cơ quan chuyên môn, bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Ban Quản lý An toàn thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng cần đơn giản hóa thủ tục hành chính trong xử phạt vi phạm và tăng cường hậu kiểm để xây dựng một hệ sinh thái thị trường lành mạnh.

Cuộc chiến chống hàng giả đang là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp, cơ quan chức năng và người tiêu dùng. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các bên và áp dụng các giải pháp công nghệ, chuyên môn sẽ giúp ngăn chặn tình trạng này và xây dựng một thị trường lành mạnh, an toàn cho người tiêu dùng.

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái đang ngày càng trở nên tinh vi, các doanh nghiệp cần phải chủ động trong việc bảo vệ thương hiệu của mình. Việc đầu tư vào các giải pháp bảo vệ thương hiệu, tăng cường hợp tác với cơ quan chức năng và người tiêu dùng sẽ giúp các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và duy trì uy tín trên thị trường.

Đồng thời, người tiêu dùng cũng cần có cái nhìn nhận biết về hàng giả, hàng nhái và có ý thức trong việc chọn mua sản phẩm từ các nguồn uy tín. Sự hỗ trợ và đồng hành của người tiêu dùng sẽ giúp các doanh nghiệp và cơ quan chức năng trong việc ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái.

Hàng giả, hàng nhái không chỉ là một vấn đề kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn của người tiêu dùng. Do đó, việc ngăn chặn tình trạng này đòi hỏi sự quan tâm và tham gia của cả hệ thống, từ doanh nghiệp, cơ quan chức năng đến người tiêu dùng.

Trước những thách thức trong việc chống hàng giả, các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cần không ngừng cố gắng và sáng tạo trong việc tìm ra các giải pháp hiệu quả. Sự quyết tâm và hợp tác chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh và an toàn cho người tiêu dùng.