Thời gian gần đây, tình trạng lan truyền thông tin thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội đang gia tăng, gây ra sự hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Mới đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện thông tin cho rằng thủy điện Bản Vẽ, xã Yên Na, tỉnh Nghệ An bị vỡ. Thông tin này đã lan truyền nhanh chóng, khiến hàng trăm hộ dân sinh sống ở các xã hạ du của nhà máy thủy điện hoảng loạn và phải sơ tán lên núi để phòng tránh lũ dâng.

Thông tin này sau đó đã bị xác minh là sai sự thật. Cơ quan chức năng đã vào cuộc và xử lý nghiêm trường hợp đăng thông tin sai sự thật này. Không chỉ dừng lại ở đó, một trường hợp khác liên quan đến việc một người phụ nữ tên N đăng tải thông tin về việc con trai bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia cũng đã bị xác minh là không đúng sự thật. Lãnh đạo Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh đã lên tiếng khẳng định không có trường hợp nào như thông tin mà tài khoản Facebook đã đăng tải.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối, nhận xét rằng việc lan truyền thông tin thất thiệt về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành và ứng phó của chính quyền địa phương. Ngoài ra, việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật cũng là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.

Theo khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm. Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP quy định, cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10.000.000-20.000.000 đồng.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo rằng mạng xã hội là không gian mở nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, mỗi người cần ý thức rõ rằng mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải. Người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước, hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận.

Người dân có thể kiểm chứng thông tin từ các nguồn chính thống như: Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn. Trong thời đại số, mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối mà còn là ‘cuốn nhật ký mở’ của hàng triệu người. Chỉ cần vài thao tác, bất kỳ ai cũng có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, thông tin,… đến hàng ngàn người khác. Tuy nhiên, chính sự tiện lợi ấy cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý nếu người dùng thiếu hiểu biết hoặc vô tình lan truyền thông tin sai sự thật.

Công an xã Trà Liên, thành phố Đà Nẵng, vừa phát đi thông báo về việc một thông tin được lan truyền trên mạng xã hội Facebook bị xác định là hoàn toàn bịa đặt. Thông tin này liên quan đến một người phụ nữ tên Nguyễn Việt Anh Thư, bị tử vong tại Campuchia do tai nạn lao động và được cho là để lại hai con nhỏ, trong khi chồng đang thi hành án tù và cha già hơn 70 tuổi sống tại xã Trà Kót, huyện Bắc Trà My.

Trang ‘Tin Việt – Cam’ đã đăng tải thông tin này trên Facebook và kèm theo lời kêu gọi giúp đỡ, cho biết gia đình nạn nhân cần tiền để đưa thi thể về nước, với chi phí làm thủ tục lên đến hơn 130 triệu đồng. Tuy nhiên, thông báo của Công an xã Trà Liên cho biết, sau khi vào cuộc xác minh, cơ quan chức năng đã phát hiện các thông tin trên là sai sự thật, bao gồm số điện thoại người anh được đăng kèm là không có thực.

Công an xã Trà Liên cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác khi sử dụng mạng xã hội, tránh đăng tải và chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng, đặc biệt là các lời kêu gọi từ thiện. Người dân cũng được khuyến cáo không chuyển tiền cho các đối tượng khi chưa có thông tin đầy đủ và cần thông báo cho cơ quan công an để có hướng xử lý phù hợp.

Thông báo của Công an xã Trà Liên nhấn mạnh, việc lan truyền thông tin sai sự thật trên mạng xã hội không chỉ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho gia đình và người thân của nạn nhân, mà còn làm mất lòng tin của người dân vào các hoạt động từ thiện và gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Do đó, cơ quan công an kêu gọi người dân cần cẩn trọng và chỉ chuyển tiền hỗ trợ khi có thông tin đầy đủ và đáng tin cậy.

Trước đó, nhiều trường hợp bị lừa đảo qua mạng xã hội đã được cơ quan công an ghi nhận, đặc biệt là các trường hợp bị lừa đảo khi tham gia các hoạt động từ thiện. Vì vậy, người dân cần cẩn trọng khi tiếp cận các thông tin trên mạng xã hội và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa lừa đảo của cơ quan chức năng.