Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII đã diễn ra thành công tại TP.HCM vào sáng ngày 02/8/2025. Sự kiện này thu hút hơn 850 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến, khẳng định vị thế là một trong những sự kiện khoa học thường niên uy tín hàng đầu trong lĩnh vực dinh dưỡng, tiết chế và thực phẩm tại Việt Nam.

Hội nghị do Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM phối hợp tổ chức cùng Hội Dinh dưỡng Việt Nam và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM. Với chủ đề “Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng”, hội nghị tập trung thảo luận về những thách thức và tiến bộ trong phòng ngừa và điều trị các bệnh lý suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng, béo phì, đái tháo đường, ghép gan.

Tham dự Hội nghị có nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y tế và dinh dưỡng, bao gồm TS.BS Dương Huy Lương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế; TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM; GS.TS.BS Lê Thị Hợp, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia; PGS.TS.BS Nguyễn Thị Ngọc Dung, Chủ tịch Hiệp Hội Y học TP.HCM.

GS.TS.BS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ Trí thức Việt Nam, đã trình bày báo cáo về “Thực trạng gánh nặng kép về dinh dưỡng và các chiến lược can thiệp mới”. Theo bà, Việt Nam hiện đang phải đối mặt với ba vấn đề nghiêm trọng về dinh dưỡng: thiếu dinh dưỡng, thiếu vi chất và thừa cân – béo phì. Đây là biểu hiện điển hình của “gánh nặng kép dinh dưỡng”, không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn phổ biến tại nhiều quốc gia đang phát triển.

Kết quả điều tra dinh dưỡng toàn quốc (2010–2020) cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi giảm từ 29,3% xuống còn 19,6%; Suy dinh dưỡng nhẹ cân giảm từ 17,5% còn 11,5%. Tuy nhiên, tỷ lệ thừa cân – béo phì ở cùng nhóm tuổi lại tăng từ 5,6% lên 7,4%.

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Ngọc Dung đánh giá cao vai trò của Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM trong việc duy trì diễn đàn học thuật chất lượng cao, tạo động lực đổi mới cho đội ngũ nhà khoa học trong vấn đề dinh dưỡng.

Hội nghị bao gồm 4 phiên làm việc đa chiều với các báo cáo, thuyết trình, thảo luận và các phiên kết nối. Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM cũng chính thức ra mắt Trang thông tin Internet tại địa chỉ https://honufas.org.vn/, khẳng định cam kết của Hội trong việc chuyển đổi số và hiện đại hóa công tác truyền thông, đào tạo trong lĩnh vực dinh dưỡng – tiết chế.

Tóm lại, Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII đã không chỉ phản ánh thực trạng đáng báo động của gánh nặng kép dinh dưỡng tại Việt Nam mà còn mở ra những định hướng chiến lược nhằm giải quyết bài toán thiếu – thừa cùng lúc.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý và lựa chọn nước uống phù hợp đang trở thành giải pháp then chốt trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm. Hội Dinh dưỡng Việt Nam và Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa vừa tổ chức Hội nghị Dinh dưỡng TP.HCM mở rộng lần thứ XIII năm 2025, với chủ đề ‘Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng’.

tại hội nghị, các chuyên gia đã thảo luận về vấn đề dinh dưỡng trong kiểm soát béo phì, vai trò của nước và thực phẩm trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm. GS-TS Nguyễn Thị Hợp, nguyên Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cho biết lạm dụng đường trong chế biến thực phẩm có thể dẫn đến béo phì, bệnh tim mạch và tiểu đường type 2. Không có một chế độ ăn lý tưởng cho tất cả mọi người, mà cần cá thể hóa dinh dưỡng theo độ tuổi, nghề nghiệp và môi trường sống.

WHO khuyến khích tăng cường rau củ quả, bổ sung Omega-3, vitamin D, vi chất từ thực phẩm tự nhiên, đồng thời hạn chế đường tinh luyện, bột xay sẵn và duy trì vận động thể lực phù hợp. Béo phì hiện đang gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. GS-TS Nguyễn Thị Hợp nhấn mạnh rằng Chiến lược quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 đã đề ra 5 mục tiêu trọng tâm, bao gồm hoàn thiện chính sách, cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em và thanh thiếu niên, kiểm soát béo phì, phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng và nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi dinh dưỡng lành mạnh.

Theo BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, tỷ lệ thừa cân, béo phì đang tăng nhanh và trẻ hóa toàn cầu, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm có tốc độ tăng cao nhất. WHO thống kê năm 2024, có đến 39% người trưởng thành trên thế giới bị thừa cân. Việc điều trị cần dựa trên bốn trụ cột: thay đổi lối sống và dinh dưỡng, dùng thuốc, phẫu thuật và các phương pháp không phẫu thuật kết hợp.

GS-TS Yasuhiko Toride (Đại học Quốc tế Tokyo) cho biết, Nhật Bản cũng đang đối mặt với gánh nặng kép khi người lớn béo phì tăng, trong khi người cao tuổi thiếu protein và nữ vị thành niên có xu hướng giảm cân quá mức. Tại TP.HCM, PGS-TS Tăng Kim Hồng (ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch) cảnh báo tỷ lệ thừa cân, béo phì ở thanh thiếu niên đang tăng nhanh và cần sớm hành động. Kiểm soát béo phì cần tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa thay đổi hành vi cá nhân với cải thiện môi trường sống, hướng đến giải pháp phòng ngừa phổ quát chứ không chỉ nhắm vào nhóm nguy cơ cao.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng và trẻ hóa, việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lựa chọn loại nước uống phù hợp đang trở thành yếu tố then chốt trong chiến lược chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nước không chỉ là yếu tố duy trì sự sống mà còn hỗ trợ tích cực trong kiểm soát các bệnh như tim mạch, huyết áp, chuyển hóa, sức khỏe làn da và hệ tuần hoàn.

Theo BS Diệp, dinh dưỡng không lành mạnh, mất cân đối là nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát của các bệnh không lây nhiễm. Loại nước sử dụng từ nguồn thiên nhiên hay nước đã qua xử lý và độ pH của nước đều có tác động nhất định đến sức khỏe.

Về góc nhìn kỹ thuật, kỹ sư Phạm Ngọc Duy cho rằng kiểm soát chất lượng nước khoáng thiên nhiên không đơn thuần chỉ dừng lại ở khâu kiểm nghiệm sản phẩm cuối, mà cần giám sát nghiêm ngặt toàn bộ quy trình sản xuất.

Về góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa (Vikoda) cho biết, nhiều lợi ích của nước kiềm được ủng hộ như có hiệu quả hỗ trợ tình trạng tăng tiết dạ dày, cải thiện mật độ xương, giảm độ nhớt của máu… Sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda sở hữu lợi ích ‘5 tốt’, bao gồm nước khoáng sạch từ nguồn, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH 9,0, giữ trọn vi lượng khoáng quý, hỗ trợ vận chuyển dưỡng chất và hỗ trợ đào thải độc tố.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm tiếp tục là gánh nặng sức khỏe của toàn xã hội, các chuyên gia đều cho rằng cần có sự phối hợp liên ngành từ y tế, dinh dưỡng đến công nghệ và doanh nghiệp để nghiên cứu, sản xuất và phổ biến những sản phẩm thiết thực như nước khoáng kiềm thiên nhiên.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí khoa học Nutrients đã chỉ ra rằng tình trạng đột quỵ ngày càng trẻ hóa không chỉ do thói quen ăn uống không lành mạnh mà còn do những lý do bất ngờ khác. Các nhà khoa học từ Đại học Nam Úc đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện trên hơn 293.770 thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi, đến từ 73 quốc gia trên khắp 5 khu vực, bao gồm châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương, Đông Địa Trung Hải, châu Phi và Đông Nam Á.

Kết quả nghiên cứu cho thấy có 85% thanh thiếu niên không tập thể dục đủ, 50% thường xuyên tiêu thụ thức ăn nhanh, 39% uống quá nhiều nước ngọt và 32% dành quá nhiều thời gian cho màn hình. Đặc biệt, hơn 92,5% thanh thiếu niên có từ 2 hành vi không lành mạnh trở lên, khiến các em có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường.

Cụ thể, 30% thanh thiếu niên có 2 hành vi không lành mạnh, 36,5% có 3 hành vi, 21,5% có 4 hành vi và 4,5% có 5 hành vi không lành mạnh. Nhà nghiên cứu chính, tiến sĩ Ming Li từ Đại học Nam Úc, cho biết: “Tuổi thiếu niên là giai đoạn quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển về thể chất, tinh thần, cảm xúc và chúng đặt nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Nhưng với việc mua đồ ăn vặt rất thuận tiện, hoạt động thể chất thường bị thay thế bằng xem màn hình, ngày càng nhiều thanh thiếu niên hình thành thói quen không lành mạnh có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau này.”

Các bệnh có thể phòng ngừa khi thay đổi lối sống bao gồm bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và một số loại ung thư. Lựa chọn lối sống thông minh có thể tác động tích cực đến sức khỏe. Hãy vận động nhiều hơn; duy trì chế độ ăn nhiều chất xơ, ít chất béo, nhiều trái cây và rau quả; loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn; đảm bảo ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm; không hút thuốc, hạn chế uống rượu. Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp thanh thiếu niên và mọi người luôn khỏe mạnh.

Như vậy, để bảo vệ sức khỏe của mình, thanh thiếu niên cần chú ý đến việc hình thành thói quen lành mạnh, kết hợp với việc hạn chế các hành vi không lành mạnh. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh mạn tính mà còn giúp tạo nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Ngoài ra, các bậc phụ huynh và cộng đồng cũng cần hỗ trợ và tạo điều kiện để giúp thanh thiếu niên xây dựng lối sống lành mạnh, đảm bảo sự phát triển toàn diện cho thế hệ tương lai.

Trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã thu hút sự chú ý gần đây do tình trạng tăng cân đột ngột và các vấn đề sức khỏe liên quan. Trong vòng nửa năm, Tâm đã tăng hơn 10 kg và được chẩn đoán béo phì độ một, cùng với các vấn đề như rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ.

Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg, với lượng mỡ nội tạng lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2. TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ mà còn tác động đến sức khỏe sinh sản sau này.

Bác sĩ Ngọc giải thích rằng mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động. Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm, dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa, bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt, vì những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ…

Một nghiên cứu gần đây tại Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng phụ nữ đang tiêu thụ đồ uống có cồn với mức độ cao hơn so với trước đây, dẫn đến sự gia tăng các bệnh liên quan đến gan và các vấn đề sức khỏe khác. Các chuyên gia tại Đại học Nam California (USC) đã công bố nghiên cứu cho thấy nguy cơ rượu gây ra cho sức khỏe của phụ nữ đã tăng lên đáng kể trong 2 thập kỷ qua do họ uống rượu thường xuyên hơn.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu thu thập từ gần 41.000 người tham gia trong giai đoạn từ năm 1999 đến 2024. Kết quả cho thấy rằng nguy cơ tổn thương gan ở những người uống nhiều rượu đã tăng gấp đôi trong khoảng thời gian 22 năm. Theo bác sĩ Brian Lee, tác giả chính của nghiên cứu, người Mỹ hiện đại có thói quen uống rượu khác biệt so với 20 năm trước.

Sự thay đổi trong thói quen uống rượu giữa nam và nữ cũng đã được ghi nhận. Khoảng cách về tỷ lệ tiêu thụ rượu giữa hai giới đã được thu hẹp. Sherry McKee, giám đốc Chương trình SCORE về sự khác biệt giới tính trong rối loạn sử dụng rượu của Đại học Yale, cho biết tỷ lệ uống rượu giữa nam và nữ hiện gần như là 1:1.

Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ mắc các bệnh chuyển hóa như béo phì, huyết áp cao và tiểu đường ở những người uống nhiều rượu đã tăng từ 26% lên gần 38% trong giai đoạn nói trên. Nguy cơ mắc bệnh gan liên quan đến rượu ở phụ nữ cao hơn đàn ông, từ viêm giai đoạn đầu đến xơ gan, có thể dẫn đến suy gan.

Bác sĩ Lee giải thích rằng phụ nữ dễ mắc bệnh gan liên quan đến rượu bia hơn nam giới do cơ thể họ có trọng lượng nước thấp hơn và tỷ lệ mỡ cao hơn, làm tăng nồng độ cồn trong máu. Do đó, phụ nữ cần phải chú ý đến việc kiểm soát lượng rượu bia tiêu thụ để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến gan và các vấn đề sức khỏe khác.

Ngày 17/7, Thư ký báo chí Nhà Trắng, Karoline Leavitt, đã lên tiếng về tình trạng sức khỏe của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm mục đích làm rõ những đồn đoán xoay quanh sức khỏe của ông. Bà Leavitt thông báo rằng ông Trump đang sống với tình trạng suy tĩnh mạch mạn tính, một bệnh lý lành tính và khá phổ biến, đặc biệt là ở nhóm người trên 70 tuổi.

Thông tin được công bố sau khi ông Trump trải qua một cuộc kiểm tra y tế toàn diện, bao gồm cả việc nghiên cứu chẩn đoán mạch máu do Đơn vị Y tế Nhà Trắng thực hiện. Kết quả cho thấy ông Trump bị suy tĩnh mạch mạn tính nhưng không có bằng chứng về huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc bệnh động mạch. Ngoài ra, các xét nghiệm y tế khác của ông Trump đều cho kết quả trong phạm vi bình thường và không phát hiện dấu hiệu của suy tim hay suy thận.

Thư ký báo chí Nhà Trắng khẳng định vấn đề này đã được các chuyên gia y tế đánh giá một cách kỹ lưỡng và ông Trump đang được chăm sóc y tế thường xuyên. Bà nhấn mạnh rằng suy tĩnh mạch mạn tính là tình trạng mà các van bên trong tĩnh mạch không hoạt động đúng cách, dẫn đến việc máu ứ đọng hoặc tích tụ trong tĩnh mạch.

Ước tính khoảng 150.000 người được chẩn đoán mắc bệnh này mỗi năm và nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo độ tuổi. Các triệu chứng của suy tĩnh mạch mạn tính có thể bao gồm sưng ở cẳng chân hoặc mắt cá chân, đau nhức hoặc chuột rút ở chân, giãn tĩnh mạch, đau hoặc một số thay đổi trên da. Điều trị có thể bao gồm việc sử dụng thuốc hoặc can thiệp bằng các thủ thuật y tế.

Tiến sĩ Jeremy Faust, một chuyên gia về y học cấp cứu tại Trường Y Harvard, đánh giá rằng thông tin này không đáng báo động và cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Theo ông, suy tĩnh mạch mạn tính là một tình trạng bình thường khi cơ thể lão hóa, đặc biệt là đối với những người thừa cân hoặc béo phì. Điều này đồng nghĩa với việc các biện pháp chăm sóc và quản lý bệnh lý sẽ giúp ông Trump kiểm soát tình trạng sức khỏe của mình một cách hiệu quả.

Trường hợp của chị Thi, 30 tuổi, là một ví dụ điển hình về việc tăng cân và béo phì sau khi sinh con. Trong thai kỳ, chị đã tăng 25 kg và sau khi sinh, chị tiếp tục cho con bú mà không thực hiện chế độ ăn kiêng giảm cân. Đến khi cai sữa, chị đã trở nên béo phì nghiêm trọng. Khi con được hai tuổi, chị Thi nặng 75 kg và cao 1,55 m.

Sau khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu và siêu âm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chị được chẩn đoán có lượng mỡ chiếm 44,7% cơ thể, mỡ nội tạng 147,1 cm2, chỉ số BMI 31,2 kg/m2, thuộc nhóm béo phì độ hai. Để điều trị, bác sĩ tại Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì đã đề xuất một liệu trình điều trị bao gồm sử dụng thuốc, điều chỉnh thực đơn và thiết kế bài tập vừa sức.

Chị Thi đã điều chỉnh thói quen ăn uống của mình bằng cách thay thế các món nhiều chất béo bằng protein nạc từ cá, ức gà, trứng, rau củ quả, và chia nhỏ các bữa ăn. Sau ba tháng, chị Thi đã giảm 15 kg, vòng bụng, bắp tay, bắp chân, đùi trở nên thon thả hơn và chất lượng giấc ngủ của chị cũng được cải thiện. Chị tiếp tục duy trì liệu trình giảm cân với mục tiêu giảm xuống còn 50-55 kg.

BS.CKI Võ Trần Nguyên Duy, Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết rằng cân nặng trong thai kỳ tăng trung bình từ 12-15 kg, nhưng nhiều người có thể tăng từ 30-40 kg tùy thuộc vào cơ địa. Tình trạng này là do sự thay đổi của nội tiết tố ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của thai phụ, tạo cảm giác thèm ăn và tâm lý ăn nhiều để giúp thai nhi phát triển.

Bác sĩ Duy cũng khuyến nghị bà bầu nên kiểm soát cân nặng và không để tăng cân quá nhanh khi mang thai vì tiềm ẩn nhiều nguy cơ liên quan đến tim mạch, hội chứng chuyển hóa, tiền sản giật và béo phì kéo dài về sau. Phụ nữ sau sinh nên vận động nhẹ nhàng, tập luyện điều độ để đốt cháy calo và giảm cân, bên cạnh đó là cho con bú và nghỉ ngơi điều độ để tránh căng thẳng.