An ninh khu vực – Phunudoisong.com

Nga đối mặt thách thức bảo vệ an ninh Trung Á trong biến động chính trị địa lý

Linh — Tue, 16 Sep 2025 12:04:43 +0000

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến động địa chính trị sâu sắc, khu vực Trung Á đang nổi lên như một tâm điểm quan trọng, thu hút sự chú ý của các cường quốc trên thế giới. Với vị trí chiến lược của mình, Trung Á không chỉ là một khu vực quan trọng về mặt địa chính trị mà còn đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo an ninh và ổn định cho các cường quốc láng giềng. Đặc biệt, đối với Nga, Trung Á được xem là vùng đệm quan trọng, một không gian ảnh hưởng chiến lược lâu đời mà Moscow luôn coi trọng.

Trung Á, bao gồm các quốc gia như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan, từng được biết đến như một khu vực tương đối ổn định, ít bị ảnh hưởng bởi các xung đột địa chính trị toàn cầu. Tuy nhiên, tình hình gần đây đã cho thấy sự thay đổi đáng kể. Cuộc chiến ở Trung Đông và các biến động liên quan đã tạo ra những dư chấn vượt xa biên giới của khu vực, đặt Trung Á vào tâm điểm của những biến động địa chính trị ngày càng rõ rệt. Việc này đòi hỏi Nga, một cường quốc có ảnh hưởng lâu đời tại khu vực, phải đánh giá lại vai trò và giới hạn của mình trong việc bảo vệ an ninh khu vực trước các kịch bản có thể xảy ra.

Đặc điểm địa chính trị của Trung Á, với việc thiếu vắng các đường biên giới tự nhiên rõ rệt, khiến Nga phải đặc biệt quan tâm đến việc duy trì ổn định tại khu vực này. Đối với Moscow, việc bảo vệ vùng đệm chiến lược Trung Á không chỉ là vấn đề an ninh quốc gia mà còn liên quan đến việc duy trì ảnh hưởng và sự hiện diện của Nga tại khu vực. Đây là lý do tại sao Nga đã tích cực duy trì các mối quan hệ kinh tế, chính trị và quân sự chặt chẽ với các quốc gia Trung Á. Kazakhstan, Kyrgyzstan và Tajikistan đều có hiệp ước an ninh với Moscow, và hai quốc gia sau còn cho phép Nga đặt căn cứ quân sự tại lãnh thổ của họ.

Ngoài ra, các chính phủ Trung Á đã chủ động thực hiện các biện pháp nhằm tăng cường tự chủ và giảm thiểu sự phụ thuộc vào các thế lực bên ngoài. Việc hình thành nhóm ‘Central Asian Five’ là một nỗ lực đáng chú ý, thể hiện mong muốn của các quốc gia trong khu vực trong việc tăng cường hợp tác nội khối và đối thoại khu vực. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, Trung Á không còn có thể duy trì sự biệt lập về mặt địa lý như trước đây. Sự xuất hiện của các thế lực mới như Thổ Nhĩ Kỳ, với nỗ lực tăng cường hiện diện tại khu vực thông qua các mối quan hệ văn hóa và ngôn ngữ Turk, đã làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn.

Thổ Nhĩ Kỳ đang tích cực tăng cường hiện diện tại Trung Á, hướng tới kết nối các nước có chung nguồn gốc văn hóa và ngôn ngữ Turk. Gần đây, Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU)–Trung Á đã diễn ra tại TP Samarkand (Uzbekistan), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc chính thức hóa hợp tác giữa khu vực này và châu Âu ở cấp độ chính trị cao nhất. EU hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Trung Á và là đối tác thương mại quan trọng bên cạnh Trung Quốc và Nga. Việc tăng cường hợp tác với châu Âu và các thế lực phương Tây khác đang trở thành một xu hướng mới tại khu vực này.

Từ năm 2023 đến hết quý I năm nay, làn sóng các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo phương Tây đến Trung Á không ngừng gia tăng. Mục tiêu chính của các chuyến thăm này là tăng cường hợp tác trong bối cảnh khu vực này sở hữu trữ lượng lớn năng lượng hóa thạch và nguyên liệu chiến lược. Những biến động gần đây tại Trung Á không chỉ phản ánh sự thay đổi trong cán cân quyền lực địa chính trị mà còn cho thấy khu vực này đang ngày càng trở thành một điểm nóng quan trọng trên bản đồ chính trị thế giới.

Trước những biến động này, Nga buộc phải đánh giá lại chiến lược của mình tại Trung Á, cũng như phương thức bảo vệ ảnh hưởng và đảm bảo an ninh tại vùng đệm chiến lược truyền thống của mình. Việc duy trì ảnh hưởng tại Trung Á không chỉ giúp Nga bảo vệ lợi ích quốc gia mà còn góp phần đảm bảo ổn định và an ninh cho khu vực. Song, trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt, Moscow sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc bảo vệ vị thế của mình tại đây.

Nhật Bản thay đổi chính sách quốc phòng, triển khai tên lửa gần Trung Quốc

Linh — Sat, 06 Sep 2025 19:50:48 +0000

Nhật Bản, một quốc gia với lịch sử lâu dài về chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ, đang trải qua một sự chuyển đổi chiến lược đáng kể trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng. Sự thay đổi này đặc biệt liên quan đến các hoạt động quân sự của Trung Quốc và mối đe dọa tên lửa từ Triều Tiên. Dựa vào các nguồn tin TASS, The Aviationist, Defence Blog, Army Recognition, Kyodo News và Asahi Shimbun, bài viết sẽ tập trung vào phân tích công nghệ, tính năng, mục đích chiến lược và tác động của hệ thống tên lửa Type12 cải tiến đối với an ninh khu vực.

Công nghệ tên lửa HAWK Phase III: Bí mật vũ khí Mỹ giúp Ukraine đối đầu Nga

Tổng quan về công nghệ tên lửa Type12 cải tiến, tên lửa Type12 Surface-to-Ship Missile (SSM) là sản phẩm do Mitsubishi Heavy Industries (MHI) phát triển. Ra mắt lần đầu vào năm 2012, Type12 là phiên bản nâng cấp của tên lửa Type88. Phiên bản cải tiến của Type12, được phê duyệt phát triển vào tháng 12/2020, thể hiện bước nhảy vọt về công nghệ và khả năng chiến đấu. Điều này phù hợp với chiến lược quốc phòng mới của Nhật Bản. Phiên bản gốc của Type12 có tầm bắn từ 200-400km. Trong khi đó, phiên bản cải tiến đạt tầm bắn 900km, với mục tiêu tương lai là 1.200-1.500km. Điều này cho phép Nhật Bản tấn công các mục tiêu trên biển và đất liền từ khoảng cách an toàn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị đối phương phản công.

Nhật Bản đang có kế hoạch triển khai phiên bản nâng cấp của hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển Type 12 tại đảo Kyushu, như một phần trong nỗ lực tăng cường an ninh tại quần đảo Ryukyu, theo báo cáo của hãng tin Kyodo News. Ảnh: X

Tên lửa được thiết kế với hình dạng khí động học mới. Các cánh mở rộng và bề mặt điều khiển giúp cải thiện hiệu suất bay và giảm tiết diện phản xạ radar (RCS). Điều này làm tăng khả năng sống sót của tên lửa trước các hệ thống phòng thủ đối phương. Type12 cải tiến tích hợp hệ thống dẫn đường quán tính (INS) kết hợp với GPS. Radar mảng pha chủ động Ka-band (AESA) và tính năng cập nhật lệnh (Up to Date Command – UDTC) qua liên kết vệ tinh cho phép tên lửa nhận thông tin mục tiêu trong thời gian thực. Hệ thống này đảm bảo độ chính xác cao khi tấn công các mục tiêu di động trên biển hoặc trên đất liền.

Bí mật công nghệ tên lửa Crotale: ‘Lá chắn thép’ bất khả chiến bại, hạ gục mọi mục tiêu bay thấp

Type12 được thiết kế để triển khai trên nhiều nền tảng, bao gồm mặt đất, tàu chiến và máy bay (như F-15J của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản – JASDF). Cách tiếp cận đa nền tảng giúp giảm chi phí phát triển và tăng tính tương thích giữa các lực lượng. Ngoài vai trò chống hạm, Type12 cải tiến có thể tấn công các mục tiêu trên đất liền. Điều này phù hợp với chiến lược ‘phản công’ (counterstrike capability) được Nhật Bản thông qua trong các tài liệu chiến lược an ninh quốc gia sửa đổi năm 2022.

Hình ảnh tư liệu về tên lửa đối hạm Type 12 của Nhật Bản được phóng trong cuộc tập trận Talisman Sabre năm 2023. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Úc). Hình nhỏ: Thông tin về tên lửa tấn công tầm xa mới do Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nhật Bản)

Ngoài Type12, Nhật Bản đang phát triển một loạt hệ thống tên lửa khác nhằm tăng cường khả năng răn đe chiến lược. Một số hệ thống đáng chú ý bao gồm: tên lửa hành trình siêu thanh (Hypersonic Cruise Missile) dự kiến hoàn thành vào năm 2031 với tầm bắn từ 2.000-3.000km; Hyper Velocity Gliding Projectile (HVGP): HVGP là tên lửa siêu thanh có khả năng đạt tốc độ trên Mach 5 và thực hiện các động tác cơ động trong khí quyển để tránh hệ thống phòng thủ tên lửa; tên lửa chống hạm/tấn công mặt đất mới của MHI: Với hợp đồng trị giá 32 tỷ yên (219 triệu USD) được ký vào tháng 4/2025, MHI đang phát triển một tên lửa chính xác tầm xa mới; tên lửa phóng từ tàu ngầm dự kiến triển khai vào năm 2027. Hệ thống này sẽ tăng cường khả năng tấn công bí mật từ dưới nước.

Công nghệ tên lửa S-350 của Nga ‘khủng’ cỡ nào mà khiến Trung Quốc nóng lòng ‘học hỏi’?

Sự phát triển và triển khai các hệ thống tên lửa này phản ánh sự thay đổi cơ bản trong chính sách quốc phòng của Nhật Bản. Từ một tư thế phòng thủ thuần túy sang một chiến lược răn đe chủ động. Việc triển khai Type12 tại các căn cứ ở Kyushu (Camp Kengun, Kumamoto) và các kế hoạch mở rộng đến Okinawa và Oita nhằm bảo vệ các tuyến đường biển chiến lược như eo biển Miyako. Nhật Bản đã đặt mua 400 tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ (tầm bắn 1.600km) và các tên lửa JASSM (900km) và Joint Strike Missile (JSM, 500km). Các hệ thống này bổ sung cho Type12 và HVGP, tạo ra một mạng lưới phòng thủ và phản công đa tầng.

Bí mật công nghệ tên lửa KS-1C Kaishan Trung Quốc đằng sau sức mạnh Campuchia

Sự phát triển của các hệ thống tên lửa này không chỉ tăng cường khả năng phòng thủ của Nhật Bản mà còn có tác động đáng kể đến cục diện an ninh khu vực. Trung Quốc lo ngại rằng các tên lửa như Type12 và HVGP có thể đe dọa trực tiếp đến bờ biển nước này. Các hệ thống tên lửa mới của Nhật Bản, kết hợp với liên minh quân sự chặt chẽ với Mỹ, có thể làm thay đổi cán cân quyền lực ở khu vực Indo-Pacific.

Các tên lửa đánh chặn Patriot Advanced Capability-3 của Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản được chụp vào ngày 2/6/2023 tại khu đất lấn biển trên đảo Ishigaki, thuộc tỉnh đảo Okinawa ở phía nam Nhật Bản. (Nguồn: Kyodo)