Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản đang trải qua giai đoạn đầy thách thức. Những chính sách gần đây của chính quyền Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã đặt Tokyo vào một tình thế khó khăn. Nhật Bản đang phải đối mặt với sức ép kinh tế đáng kể từ Washington, đặc biệt là sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8 tới. Thông báo này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo.
Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã thẳng thắn bày tỏ rằng nội dung của lá thư là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và ông cảm thấy “vô cùng phẫn nộ”. Phản ứng này không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại mà còn lan tỏa trong bối cảnh Nhật Bản phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – một tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ.
Trước những động thái này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu chúng xâm phạm không phận Nhật Bản. Cùng với đó, Mỹ cũng đưa ra yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi hiện tại Nhật Bản chỉ chi khoảng 1,6% GDP cho quốc phòng. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động ở Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn cho Nhật Bản.
Trong bối cảnh những thách thức này, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng.
Các cuộc thăm dò gần đây dự đoán rằng đảng LDP của ông Ishiba sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy Nhật Bản vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài. Những thách thức mà Nhật Bản đang đối mặt không chỉ dừng lại ở lĩnh vực kinh tế và quân sự mà còn liên quan đến ổn định chính trị trong nước. Tình hình này đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, khi mối quan hệ giữa Mỹ và Nhật Bản – hai đồng minh quan trọng ở khu vực Thái Bình Dương – đang trải qua những điều chỉnh đáng kể.
