Chị Linh, 35 tuổi, đã trải qua 8 năm hiếm muộn do tinh trùng dị dạng của chồng. Sau khi thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh TP.HCM), chị Linh đã đậu thai và hạ sinh con gái khỏe mạnh nặng hơn 3kg vào giữa tháng 7.
Chị Linh từng phẫu thuật bóc u buồng trứng bên trái vào năm 15 tuổi. Khi kết hôn, chị mong con nhưng 5 năm không có tin vui. Khám ở 2 bệnh viện, chị được chẩn đoán dự trữ buồng trứng giảm nhẹ so với chỉ số trung bình ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, chồng bị tinh trùng yếu và dị dạng.
Sau đó, vợ chồng chị Linh không điều trị và tiếp tục chờ đợi, nhưng thêm 3 năm không có tin vui. Tháng 2/2024, họ đến khám tại IVF Tâm Anh TP.HCM. Chồng chị Linh được xét nghiệm tinh dịch đồ, ghi nhận tỷ lệ tinh trùng dị dạng không có phần đầu acrosome lên đến 100%. Đây là một túi nhỏ, nằm ở phần đầu của tinh trùng, chứa các enzyme phân giải protein; thiếu phần này khiến tinh trùng không thể phá vỡ lớp màng bảo vệ của trứng dẫn đến không thể thụ thai tự nhiên.
Với tình trạng của vợ chồng chị Linh, nếu áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), tỷ lệ thành công càng thấp hơn so với mức trung bình. Vợ chồng chị quyết định thụ tinh ống nghiệm để có con.
Chị Linh được dùng thuốc kích thích buồng trứng với phác đồ phù hợp. Bác sĩ chọc hút thu được 6 noãn (trứng) trưởng thành, thụ tinh trong ống nghiệm thu được 3 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Các bác sĩ xây dựng phác đồ chuẩn bị niêm mạc tử cung đủ điều kiện, chuyển phôi giúp chị Linh đậu thai và hạ sinh con gái khỏe mạnh.
Theo ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng Đơn vị Nam học, Trung tâm IVF Tâm Anh TP.HCM, tinh trùng dị dạng là hiện tượng khá phổ biến ở nam giới. Trong mẫu tinh dịch sau xuất tinh của nam giới khỏe mạnh thường có một tỷ lệ tinh trùng dị dạng nhất định. Thông thường tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường từ 4-10% vẫn có khả năng thụ thai. Trường hợp tinh trùng dị dạng vượt ngưỡng 96% có thể ảnh hưởng khả năng sinh sản và cần điều trị hỗ trợ sinh sản.
Tình trạng này do nhiều nguyên nhân như nam giới suy giảm hormone sinh dục (testosterone) dẫn đến hoạt động sản xuất tinh trùng bị trục trặc, gây bất thường trong tế bào tinh trùng. Nam giới thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, nhiệt độ cao, kim loại nặng, chất độc hại (thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu,…) có thể khiến tinh binh bị biến đổi hình thái.
Trường hợp mắc các bệnh lý sinh dục nam, viêm nhiễm… cũng có thể dẫn đến tinh trùng dị dạng. Ngoài ra, việc ăn uống thiếu dưỡng chất, lối sống thiếu khoa học, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và các chất kích thích… cũng gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam.
Bác sĩ Huy khuyến cáo, nam giới nên chủ động khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Trường hợp chưa kết hôn nhưng thường xuyên làm việc trong môi trường tiếp xúc với hóa chất độc hại, tia xạ, hoặc có các bất thường ở hệ thống cơ quan sinh sản nên trữ đông tinh trùng bảo tồn khả năng sinh sản. Vợ chồng kết hôn, quan hệ tình dục đều đặn nhưng một năm không có thai nên đến khám và điều trị sớm giúp sớm có con và tiết kiệm chi phí.
