Trong thời gian gần đây, tội phạm công nghệ cao đang ngày càng biến tướng và tinh vi hơn, với hình thức “bắt cóc online” đang trở thành một vấn đề đáng báo động trên toàn quốc. Hình thức này thường liên quan đến việc khống chế tâm lý nạn nhân qua điện thoại, sử dụng thủ đoạn giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án… thông qua các nền tảng mạng xã hội để đe dọa và lừa nạn nhân cách ly với gia đình.
Các đối tượng thực hiện hình thức “bắt cóc online” thường giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện thoại cho nạn nhân, thông báo rằng họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc. Đồng thời, các đối tượng yêu cầu nạn nhân không nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác ngoài cuộc gọi để “phục vụ điều tra”. Sau đó, các đối tượng sẽ buộc nạn nhân gọi điện về cho gia đình yêu cầu chuyển tiền để “chuộc người”.
Nhiều vụ việc điển hình đã được ghi nhận tại các địa phương trên cả nước. Ví dụ, tại TP. Hồ Chí Minh, một nữ sinh viên từ Khánh Hòa đã bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan đến đường dây rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để “chứng minh vô tội”. Tại tỉnh Thái Nguyên, mặc dù chưa ghi nhận trường hợp nào bị lừa theo hình thức này, nhưng nhiều địa phương khác đã phát hiện và xử lý các vụ việc tương tự.
Các đối tượng thường sử dụng công nghệ AI để giả giọng nói, tạo hình ảnh deepfake, thậm chí giả mạo cuộc gọi video. Một số thủ đoạn phổ biến bao gồm giả danh công an gọi điện thoại cho học sinh, sinh viên, thông báo họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc.
Để phòng tránh hậu quả từ việc lạm dụng chia sẻ hình ảnh gia đình, trẻ nhỏ trên mạng xã hội, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân. Cụ thể, hạn chế đăng ảnh trẻ em công khai lên mạng xã hội; cài đặt riêng tư cho bài đăng, không chấp nhận người lạ theo dõi tài khoản; hướng dẫn trẻ không chia sẻ thông tin cá nhân cho người lạ qua mạng xã hội.
Khi rơi vào tình huống bị đe dọa từ những cuộc gọi điện thoại, người dân cần trình báo cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ. Ngoài ra, người dân cần cảnh báo ngay cho người thân, bạn bè để tránh trở thành nạn nhân tiếp theo. Đồng thời, người dân cũng nên nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân cho những người lạ mặt, đặc biệt là qua mạng xã hội.
Đối với các cơ quan chức năng, cần tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo người dân về các hình thức tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hình thức “bắt cóc online”. Cần có các biện pháp phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án… để ngăn chặn và xử lý kịp thời các vụ việc liên quan.
Người dân có thể tìm hiểu thêm thông tin về các hình thức tội phạm công nghệ cao và cách phòng tránh tại các trang web của cơ quan chức năng, chẳng hạn như Bộ Công an hoặc Cổng thông tin điện tử về phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
